Plotseling, alleen, Isabelle Autissier

Twee jonge mensen uit Parijs laten hun goede banen en hun flat achter zich en maken zich op voor een lange wereldreis. Ze hebben een zeilboot gekocht en zijn klaar voor het grote avontuur. Ze willen vrij zijn, vrij van familie en de knellende banden van de routine.

Louise is een ervaren bergbeklimster en Ludovic weet als van kinds af aan hoe hij moet een zeilboot moet omgaan. Helemaal onervaren zijn ze dus niet en vooral Louise weet wel iets af van doorzetten in moeilijke omstandigheden.

Het eerste deel van de reis gaat goed, tot ze besluiten om aan te leggen bij een klein eilandje in Antartica. Hier was in de 19^e eeuw een fabriekje voor walvistraan en nu is er een weerstation gevestigd, waar in de zomer wetenschappers aanwezig zijn. De rest van het eiland is beschermd gebied en eigenlijk mogen ze er niet aanleggen.

De beslissing om toch naar het eiland te gaan, is hun eerste vergissing. De tweede vergissing was om niet snel genoeg om te keren toen het weer betrok en de storm opstak. Ze moeten de storm afwachten op het eiland in de beschutting van de oude verlaten traanfabriek en als de lucht opklaart en de storm voorbij is, is de baai leeg en is hun schip verdwenen.

Louise en Ludovic zitten vast op het eiland. Niemand weet waar ze zijn en zij kunnen niemand bereiken. Ze habben geen gps op hun schip (want ze wilden helemaal vrij zijn), en dit alles breekt hen nu op. Ze moeten zien te overleven tot de wetenschappers in de zomer terugkomen, in de barre winter, te midden van de pinguïns en zeerobben met verder bijna niets.

Hoe overleef je zo’n situatie? Hoe maak je uit de resten die er zijn achtergebleven een verblijf dat de winter kan doorstaan? Hoe kom je aan voedsel en wat is de beste manier om dit goed te houden? Hoe overleef je het dagelijkse gevecht om te bestaan zonder elkaar in de haren te vliegen en elkaar de schuld te geven van de ramp die zich heeft voltrokken?

Louise en Ludovic hebben geen overlevingstechnieken geleerd en hoewel ze niet dom zijn en veel dingen zelf kunnen uitvogelen na enkele flinke miskleunen, kost dit alles hun wel veel tijd en energie. 

En precies die energie kun je niet missen als er zo weinig voedsel voorradig is.

Ze hebben bepaald geen gouden handjes. Gewoonlijk wordt wat kapot is weggegooid. Ludovics ervaring beperkt zich tot een of twee boomhutten en het onderhoud van zijn fiets, die van Louise is zo goed als nul. […] Ze kunnen er niet goed mee omgaan, slaan mis, glijden uit, verbuigen, splijten. Dat ze onbeholpen zijn, slaat hen uit het veld.

Langzamerhand dringt het tot Louise en Ludovic door dat ze dit misschien niet zullen overleven, tenzij er moeilijke keuzes gemaakt worden.

Plotseling, alleen is een beklemmend boek, bijna claustrofobisch. Isabelle Autissier is zelf zeilster (ze was de eerste vrouw die solo de wereld rondzeilde) en is gewend aan moeilijke omstandigheden en eenzaamheid. Ze weet deze dan ook heel mooi te verwoorden in dit boek.

Knap ook is de psychologie tussen Louise en Ludovic. Ze zijn op elkaar aangewezen en kunnen dus geen ruzie maken, maar hun relatie staat wel onder druk. Met allerlei nieuw uitgevonden rituelen proberen ze de dagen door te komen en nog enige zingeving te vinden.

Langzaam maar zeker grenzen hun rituelen steeds meer aan bijgeloof, door hun verplichtingen niet na te komen zouden ze zichzelf in hun eigen ogen verlagen, de stilzwijgende overeenkomst verbreken en wie weet het noodlot over zichzelf afroepen. Jezelf dwingen, verplichten, controleren en goede en slechte cijfers uitdelen maakt del uit het hun leerproces van deze nieuwe wereld. Het lot, dat zielen en daden weegt, zal alleen goedertieren zijn voor wie het verdienen.

Als één van beide ten slotte terugkeert in de bewoonde wereld, barst er een enorm mediacircus los. Het is moeilijk om na al die maanden eenzaamheid weer te wennen aan normale zaken als een tandenborstel of de keuze welk soort broodje je voor het ontbijt wilt. Maar de keuzes uit welke talkshow je wilt verschijnen en welke journalisten je te woord wilt staan zijn helemaal onoverzichtelijk en onmogelijk.

Naast dit alles moet diegene vooral in het reine zien te komen met het feit dat de ander het niet heeft overleefd. Misschien door de keuzes die de overlevende gemaakt heeft, maar de vraag is natuurlijk ook of er wel een keuze is als het gaat tussen misschien overleven of waarschijnlijk dood gaan.

Beide gedeeltes van het boek, op het eiland en de periode erna, zijn mooi beschreven en op het einde is de cirkel rond. De verschrikkingen zijn een louterende ervaring geworden. Niet dat het daarmee vergeten is of helemaal in orde, maar de overlevende kan wel verder. 

Wat ik vooral mooi vind is dat dit niet als een cliché beschreven wordt, het is geen plotseling inzicht dat zomaar even op komt, maar je kunt je helemaal voor stellen hoe dit in zijn werk is gegaan. Het is een proces van rouwen, consequenties aanvaarden en verantwoordelijkheid nemen en uiteindelijk verder gaan.

Ik vond Plotseling, alleen een bijzonder mooi boek dat niet voor niets op de shortlist stond voor de Prix Goncourt in 2015. Ik hoop dat de andere romans van Isabelle Autissier ook in het Nederlands vertaald worden, ik zou ze graag willen lezen als ze net zo goed zijn als dit boek.

Originele Franse titel: Soudain, seuls

Uitgegeven in 2015

Nederlandse uitgave 2016 door uitgeverij De bezige bij

Nederlandse vertaling: Floor Borsboom

Bladzijdes: 224