Anna Karenina, Lev Tolstoj, deel II en III

Ik heb 20 oktober even overgeslagen en daarom bespreek ik hier mijn indrukken van deel II en III samen. Let op, ik heb misschien spoilers voor de mensen die het verhaal niet kennen (zijn die er? Vast wel).

De drie verhaallijnen worden verder uitgewerkt. We leren Anna kennen in het wereldje van Sint Petersburg, en de verschillende coterieën waar ze toe behoort.

Als je de boeken van Louis Couperus kent, is deze wereld van verschillende groepjes waar je visites aflegt en contacten onderhoudt, je niet vreemd. Al is Den Haag natuurlijk een provinciestad vergeleken met Sint Petersburg!

Anna en Vronski

Vronski is ook naar Sint Petersburg gekomen en slaat zelfs promoties af om maar bij Anna in de buurt te kunnen blijven.

In de kringen waar zij verkeren is er met een buitenechtelijke verhouding niks mis, zolang alle betrokkenen beseffen dat het om een pleziertje gaat en er verder niets mee gemoeid is. De verhouding tussen Vronski en Anna gaat echter heel wat verder en er is sprake van een grote passie. En dan wordt het pijnlijk en gênant gevonden door de beau monde.

De vraag komt bij mij boven waarom Anna en Vronski zoveel van elkaar houden, ze lijken weinig gemeenschappelijks te hebben. Is het alleen gebaseerd op uiterlijkheden? Anna is heel mooi en Vronsi is knap en charmant, maar is er nog méér tussen hen? Vronski lijkt vooral vrij oppervlakkig te zijn en heeft weinig innerlijke diepgang. Anna heeft dat misschien meer, maar begrijpen zij elkaar wel en houdt een liefde stand die alleen gestoeld lijkt te zijn op aantrekkingskracht en lust?

Anna’s echtgenoot, Karenin, is een stijve man, die zijn jongere vrouw niet goed begrijpt. Hij weet dat er gesproken wordt over haar en Vronski en keurt dit af, maar zolang er niets in de openbaarheid komt, wil hij haar niets verwijten.

Na de spannende steeplechase waarbij Vronski een ernstige val maakt, is er echter niets meer te verbergen. Anna’s geschokte reactie laat duidelijk merken hoe diep haar gevoelens gaan voor de man die niet haar echtgenoot is, en Karenin kan nu niets anders dan haar de wacht aanzeggen. Maar de verhouding kan niet zomaar worden stop gezet, zoals zal blijken.

Ik moet eerlijk zeggen dat ik wel begrijp dat Anna niet zo heel dol is op haar echtgenoot die wat stijf en ouwelijk is, maar de grote afkeer die ze lijkt te voelen, is ook overdreven. Ja, Karenin is pedant en heeft afgepaste gewoontes en reacties en is daarmee heel anders dan de flamboyante Vronski met zijn romantische waas van avontuur en militaire uniformen, maar Karenin is geen slechte man en hij heeft Anna nooit slecht behandeld. Op dit moment in het verhaal voel ik begrip voor Karenin.

Kitty en Ljovin

Ondertussen gaat Kitty naar het buitenland om te kuren en te genezen van de teleurstelling die ze heeft moeten verwerken. Ze leert in het Duitse kuuroord andere Russen kennen en leert ook dat het leven misschien om meer draait dan alleen bals en schone schijn. Ze ziet van dichtbij hoe zorgen voor een ander met een opgewekt gemoed veel voldoening kan schenken. Dit is een ervaring die het jonge fladderaartje wat serieuzer kan maken. Dat gedweep tussen de meisjes onderling is dan wel weer heel 19^e eeuws!

Ljovin likt zijn wonden op zijn landgoed, waar hij geniet van het werken tussen de boeren. Zijn oudere broer de schrijver komt bij hem logeren en samen voeren ze lange gesprekken over het leven en de Russische maatschappij. Ljovin is heel praktisch en ziet met eigen ogen hoe het leven op het platteland is, terwijl zijn broer verheven idealen koestert en weinig oogt heeft voor de werkelijkheid.

Je ziet steeds weer de tegenstelling tussen stad en platteland, tussen onecht en echt. Als Ljovin op bezoek gaat bij Dolly en ziet hoe zij geforceerd met haar kinderen omgaat en ze verplicht om Frans tegen haar te spreken, bedenkt hij dat dit een goede verhouding tussen ouders en kinderen niet ten goede komt. Hij neemt zich voor om dat zelf anders te doen met zijn eigen kinderen.

Heel menselijk vond ik ook dat Ljovin blij is als hij hoort dat Kitty ziek is geworden nadat Vronski haar heeft laten zitten. Een soort lekker puh, dat we ons allemaal goed kunnen voorstellen. Later beseft Ljovin dat hij zijn verbitterdheid moet laten gaan omdat hij gewoon nog van Kitty houdt, maar het is logisch dat dit niet van het één op het andere moment gaat.

Ik merk dat ik sommige stukken heel mooi vind, zoals de natuurbeschrijvingen, die ik heel Russisch vindt. De meeste Russische schrijvers lijken enorm veel van hun land te houden en bezitten de gave om het zo te beschrijven dat je de berkenbossen vóór je ziet en de zachte lentewind op je gezicht voelt.

Er zijn ook stukken waar ik wat minder geduld mee heb, zoals met het gezever tussen Vronski en zijn vriend die generaal is, en de ontmoetingen die Ljovin heeft met verschillende boeren en ik geef eerlijk toe dat ik die stukken wat sneller lees.

Hoe gaat het verder? Kan Ljovin zijn landgoed hervormen ondanks de stupiditeit van de meeste van zijn boeren? En welke beslissing nemen Vronski en Anna? We lezen verder met deel IV.

Mijn volgende stukje komt op 10 oktober.

Mijn bespreking van deel I HIER