De waterdanser, Ta-Nehisi Coates

Hiram wordt in de 19^e eeuw geboren op een tabaksplantage in Virginia. Het oude Virginia waar veel geld werd verdiend, begint op haar einde te lopen, maar er zijn nog altijd genoeg machtige families die het voor het zeggen hebben.

Hiram heeft het geluk dat hij in het huis mag werken, al heeft hij de pech dat hij de zoon van de meester is. Zoals de oude Thena tegen hem zegt die hem in huis heeft genomen nadat zijn moeder was verdwenen: ‘Het is geen familie van je en dat zullen ze ook nooit worden.’

De positie van Hiram is daarmee één die nooit helemaal duidelijk is. Hij is een slaaf en zal nooit een vrij man worden, maar tegelijkertijd zegt zijn vader tegen hem dat hij voor zijn (half)broer moet zorgen. De familieband is dus een band waar de blanken gebruik van maken als het hen uitkomt, maar Hiram zal zich hier nooit op kunnen beroepen.

Hiram is een intelligente jongen met een bijzonder goed geheugen, iets waar de familie eer mee kan inleggen als er op een feestje wat entertainment nodig is.

De plantage doet het echter steeds minder goed en het ziet er naar uit dat er steeds meer slaven verkocht moeten worden. Hiram wil ontsnappen en op zijn eigen voorwaarden van de plantage vertrekken, maar loopt hierbij in de val. Zijn leven op de plantage is voorbij, maar wat zal zijn nieuwe leven brengen?

Hiram heeft er in de eerste instantie geen idee van dat hij betrokken is geraakt bij de Ondergrondse spoorweg, die slaven helpt te ontvluchten naar het noorden, maar al snel blijkt dat Hiram vaardigheden heeft die hem van pas kunnen komen. 

De waterdanser is een prachtig geschreven boek, waar ik over het algemeen van genoten heb. Heel mooi wordt de situatie van Hiram beschreven, de jongen die niet thuis hoort bij de slaven op het veld, maar ook zeker geen deel uitmaakt van de familie in het huis.

De onmenselijkheid van de slavernij wordt duidelijk, zonder dat er teveel gruwelijkheden in detail worden beschreven. Ook heel mooi en indringend vond ik duidelijk worden hoe dapper de mensen van de Ondergrondse spoorweg waren en met hoeveel gevaar voor eigen leven zij vaak probeerden om slaven te helpen ontvluchten.

Hiram is een genuanceerde hoofdpersoon met goede en slechte eigenschappen en de groei die hij doormaakt en de inzichten die hij krijgt naarmate hij ouder wordt, zijn geloofwaardig en goed gedaan.

Ondanks al het goede in dit boek, had ik hier toch een groot probleem mee. En dit komt opnieuw neer op mijn persoonlijke eisen aan een historische roman. Ik wil namelijk dat er waarheidsgetrouw wordt omgegaan met de historische werkelijkheid en in De waterdanser wordt daaraan gerommeld.

In dit boek komt de historische Harriet Tubman voor, een voormalige slavin die betrokken was bij de Ondergrondse spoorweg. Haar bijnaam was Mozes en ze stond erom bekend dat ze nooit iemand had verloren tijdens een reddingsmissie. Ze had ook visioenen en bepaalde episodes of toevallen nadat ze tijdens haar kindertijd ernstig gewond was geraakt aan haar hoofd.

Ta-Nehisi Coates maakt van deze visioenen en episodes echter een bovennatuurlijk kracht, één die Hiram ook bezit. Een kracht die ervoor zorgt dat ze zich door tijd en ruimte kunnen verplaatsen om op die manier mensen te redden.

En dan haak ik af.

Er is meer dan genoeg materiaal om hier een geweldig deel van het boek van te maken. Harriet Tubman was een formidabele dame waar je alleen maar respect voor kunt hebben, en het is niet nodig om haar een soort superkracht mee te geven. Ik had er honderd keer meer van genoten als haar inventiviteit en wilskracht tijdens een missie op een historisch verantwoorde manier aan bod was gekomen. Dat Hiram haar tegenkwam, vond ik al heel erg mooi gedaan, maar op fantasy-elementen zit ik niet te wachten in een historische roman.

Dat vervolgens een heel deel van het boek erover gaat dat Hiram die kracht moet zien te ontwikkelen voordat hij het succesvol kan gebruiken, kon mij dan ook niet boeien.

Dit zorgt ervoor dat ik ondanks het spannende en goed opgebouwde verhaal en de mooie schrijfstijl, dit boek uiteindelijk teleurgesteld dichtsloeg. Ik denk dat heel veel mensen dit een prachtig boek zullen vinden, maar voor mij was het niet de juiste historische roman.

Originele titel: The water dancer (2019)

Nederlandse uitgave 2020 door uitgeverij Meulenhoff

Nederlandse vertaling: Ton Heuvelmans

Bladzijdes: 446