Lied voor de vermisten, Pierre Jarawan

Beiroet is een verdeelde stad die herstellende is van een vreselijke burgeroorlog en een bezetting. In 1975 brak in Libanon een burgeroorlog uit tussen de christenen en de moslims en verschillende milities gingen elkaar te lijf. Een jaar later trokken Syrische troepen het land binnen en daarna kwamen de legers van de VN en van Israel. 

In Beiroet was de 'Groene lijn' de zwaar bewaakte grens door de stad heen, bedoeld om strijdende partijen uit elkaar te houden.  

Pas in 2005 verlieten de Syrische troepen voorgoed het land, maar de onderlinge vijandelijkheden en oorlogen met bijvoorbeeld Israel waren nog niet voorbij. 

De burgerbevolking had al die jaren te lijden onder het geweld, zowel van de bezetters als van de verschillende religieuze groepen die elkaar bestreden. Daarbij horen niet alleen de doden die te betreuren waren, maar ook de meer dan 17.000 vermisten die zijn opgepakt door de geheime diensten of door één van de verschillende milities en die nooit meer naar huis zijn teruggekeerd. 

Amin en zijn oma keren in 1994 terug naar Beiroet, als de vrede is getekend. Amin en zijn oma hebben daarvoor twaalf jaar in Duitsland gewoond. Amin heeft daarom niet de ervaringen die zijn leeftijdsgenootjes wel hebben, die allemaal de oorlog hebben meegemaakt. Hij heeft nooit in een schuilkelder gezeten of de doden en gewonden na een bombardement gezien. Maar ook begrijpt hij niet helemaal hoe bepaalde dingen zitten of zijn geweest. Dit zorgt ervoor dat hij niet heel veel aansluiting heeft met zijn klasgenoten. 

Gelukkig is daar Jafar, die zijn beste vriend wordt. Samen zwerven ze door de stad, zoeken ze in leegstaande huizen naar achtergelaten herinneringen en halen ze kattenkwaad uit. Jafar is degene die de verhalen bedenkt bij de voorwerpen die ze vinden, des te fantastischer des te beter. Verhalen zijn ook belangrijk als Amin contact krijgt met meneer Saber Mounir, de bibliothecaris van het museum die een verhalenverteller in de oude Arabische traditie. 

Zijn oma begint een café waar mensen koffie komen drinken en begint weer met schilderen. Tegelijkertijd zijn er allerlei zaken die Amin niet goed begrijpt, wie zijn de mensen die regelmatig langs komen in hun appartement, waarom zijn de titels van de schilderijen van zijn oma zo vreemd en waarom roepen die zoveel kritiek op? Zijn oma weigert om erover te praten en langzamerhand zorgt dit voor een verwijdering. 

Amin moet zien te laveren tussen zijn verliefdheid op een meisje dat niet goed afloopt, het verraad van Jafar en het plotselinge vertrek van de familie en de geheimen die zijn oma heeft. Want in Libanon is er nooit iets helemaal duidelijk, er zijn altijd geheimen, oude herinneringen en vooral oude wonden die nog heel lang door kunnen werken. 

Lied voor de vermisten is geen lineair verteld verhaal, we gaan van 2011 als de Arabische lente is begonnen, naar 2005 als de Syrische troepen Libanon verlaten en 1994 als Amin nog een kleine jongen is en net in Beiroet is aangekomen. Langzamerhand wordt duidelijk hoe zijn familiegeschiedenis in elkaar zit, waar de schilderijen van zijn oma over gingen en kan Amin ook het raadsel van Jafar beter plaatsen. 

Deze opbouw zou heel verwarrend kunnen werken, maar het pakt hier heel goed uit. De spanning blijft uitstekend bewaard en je interesse zakt geen moment in. 

Dit is het tweede boek van Pierre Jarawan, die eerder De zoon van de verhalenverteller schreef. Ook dit boek vond ik erg mooi, al had ik wel een beetje kritiek op het rechtgebreide einde. In Lied voor de vermisten zie je duidelijk dat Pierre Jarawan gegroeid is als schrijver en ik kan geen enkel puntje van kritiek noemen. Het is namelijk gewoon een prachtig, goed geschreven verhaal. 

Je krijgt het gevoel dat dit boek wordt verteld door een oude verhalenverteller op de markt van Beiroet, zo wordt je meegenomen. De opbouw is bijzonder goed gedaan en alle onderdelen passen perfect in elkaar.

Op een uitstekende manier wordt de historische achtergrond in het verhaal verwerkt en daardoor ervaar je bijna zelf hoe de oorlog nog tot op de dag van vandaag gevolgen heeft voor de inwoners van Libanon.  Nog elke dag worden zij geconfronteerd met de herinneringen aan de doden, de angst en de bommen. Door Amin op een bepaalde manier een buitenstaander te laten zijn, omdat hij de oorlog zelf niet heeft meegemaakt, wordt dit nog beter duidelijk. 

Niet alles wordt duidelijk of rechtgebreid, net zoals het lot van velen ook nog altijd onduidelijk is. Met Lied voorde vermisten heeft Pierre Jarawan zijn debuut overtroffen. Dit wordt één van mijn favoriete boeken van dit jaar!

Originele Duitse titel: Ein Lied für die Vermissten (2020)

Nederlandse uitgave 2020 door uitgeverij Harper Collins

Nederlandse vertaling: Lilian Caris

Bladzijdes: 407