Hamnet, Maggie O'Farrell

William is de jongste zoon van een handschoenmaker en volgens zijn familie deugt hij voor weinig. Hij lanterfantert wat rond, geeft een paar lessen Latijn aan onwillige schooljongens, maar verder heeft hij zijn weg nog niet gevonden. Zijn vader was een belangrijk man geweest, maar nadat hij betrapt werd op onwettige handel, is hij in ongenade gevallen. Zijn gezin heeft onder zijn slechte humeur en geldgebrek te lijden. Vooral zijn jongste zoon is vaak degene die het geweld van zijn vader moet verduren. 

Agnes wordt als een buitenbeentje beschouwd. Ze is vooral in de natuur met haar kruiden, buien en tamme torenvalk, omdat ze thuis door haar stiefmoeder niet gewenst is. Deze twee buitenbeentjes komen elkaar tegen en zij worden verliefd. 

Er moet wel wat weerstand worden overwonnen, want niemand in hun families is hier een voorstander van. De familie van Agnes ziet hem als te jong en te zeer in ongenade gevallen, zijn familie vindt haar te vreemd. Toch zal er getrouwd moeten worden en het jonge stel trekt in bij de ouders van William. 

Het huwelijk is niet ongelukkig, als is het duidelijk dat William dat wél is in zijn verdere leven. Agnes stimuleert hem om naar Londen te gaan, waar hij inderdaad een nieuwe carrière begint en veel succes krijgt. Het was de bedoeling dat Agnes hem met hun drie kinderen, Susanna, Judith en Hamnet na zou reizen, maar door de omstandigheden komt dit er niet van. William is veel in Londen en komt regelmatig terug, maar een groot deel van de tijd moet Agnes het zelf rooien. 

Op een dag, als vader in Londen is en moeder in haar tuin bezig is met de bijen en de kruiden, wordt Judith ziek. Ze heeft koorts en pijnlijke bulten in haar hals en oksels. Hamnet is de enige die thuis is en zijn zusje kan helpen. Hij rent naar de chirurgijn om te vragen of hij langs wil komen en hij hoopt dat zijn moeder snel thuis zal zijn. Haar kennis van medicinale kruiden is wijd verbreid in de omgeving en ze is vermaard om haar goede middeltjes. 

Maar als Agnes thuis komt, is er niet veel meer te doen. Judith is ziek en er wordt in allerijl een brief naar Londen gestuurd, want William moet thuis komen als hij nog afscheid wil nemen van zijn dochter. Aan het einde van de week is het echter niet Judith, maar het andere kind dat ter grave moet worden gedragen. 

Hoe kom je als ouder over zo'n verlies heen? Hoe pak je de draad weer op, hoe overleef je dit grenzeloze verdriet? Agnes en William gaan er elk heel anders mee om en net als Agnes denkt dat William helemaal niet meer aan hun kind denkt, blijkt dat hij zijn verdriet op zijn eigen wijze vorm heeft gegeven. 

Hamnet is een roman van Maggie O'Farrell die zich afspeelt in de 16e eeuw. William en Agnes zijn William Shakespeare en zijn vrouw, die inderdaad een kind verloren aan de pest. 

Maggie O'Farrell weet prachtig de 16e eeuw tot leven te brengen en en je moeiteloos mee te nemen. Dit doet ze vooral door de mensen heel goed neer te zetten en details van wat ze doen daar naadloos op te laten aansluiten. Je ziet het huis waar Agnes en William wonen, met de kruiden aan de dakspanten, het raam waar de mensen aankloppen om middeltjes te kopen en het bakhuis waar het brood wordt gebakken. 

De relatie tussen William en Agnes is bijzonder, een hecht partnerschap tussen twee mensen die elkaar respecteren en begrijpen. Wat trouwens niet wil zeggen dat ze niet af en toe elkaar kwijt zijn en door  de omstandigheden misverstanden moeten zien te overwinnen. 

Heel indringend en vol meegevoel wordt beschreven hoe Agnes en William na de dood van hun kind verder moeten en hoe ze hier mee omgaan. Het verdriet wordt bijna tastbaar, zonder dat het melodramatisch wordt of een cliché, en dat is echt heel mooi gedaan. 

Bijzonder leuk vond ik het intermezzo waarin Maggie O'Farrell beschrijft hoe de pest naar Engeland kwam, in een reeks toevalligheden en korte ontmoetingen, waardoor een besmette vlo uit Constantinopel in Engeland belandt, met fatale gevolgen. 

Maggie O'Farrell heeft een prachtige schrijfstijl die heel prettig leest en Hamnet is dan ook een heerlijk boek om helemaal in weg te duiken, om pas bijna vierhonderd pagina's later weer in het nu aan te komen.

De vertaling heeft twee gekke dingen, met aan de ene kant de iets te moderne vertaling gymnasium voor een schoolsoort met Latijn en Grieks (in gebruik sinds de 19e eeuw), ik zou daar zelf de Latijnse school van hebben gemaakt, zoals het in de 16e eeuw heette. Maar aan de andere kant wordt in een brief wel het woord krank gebruikt in plaats van ziek. Het eerste vond ik niet kloppen, het tweede kan bewust zijn gedaan omdat men in een brief vaak wat stijver formuleert, zeker als brieven schrijven een uitzondering is en geen dagelijkse bezigheid. De tegenstelling viel me echter op. 

Dat terzijde is het echter een absolute aanrader. 

Originele Engelse titel: Hamnet (2020)

Nederlandse uitgave 2020 door uitgeverij Nijgh en van Ditmar

Nederlandse vertaling door Lidwien Biekmann

Bladzijdes395