De tuin van de avondnevel, Tan Twan Eng

Rechter Teoh Yun Ling gaat na jarenlang te hebben gewerkt bij de rechtbank in Kuala Lumpur met pensioen. Ze heeft besloten om terug te gaan naar de hooglanden van Maleisië, waar ze als jonge vrouw ook een tijd heeft gewoond. Eerst was ze te gast op de theeplantage Majuba, bij Magnus Pretorius en zijn vrouw Emily, vrienden van Yin Lings familie en daarna op Yugiri.  

Ze was hier begin jaren '50 naar toe gekomen nadat ze ontslag had genomen bij het openbaar ministerie waar ze had geholpen met het aanklagen van Japanse oorlogsmisdadigers. Yin Ling had een persoonlijke reden om hierbij betrokken te zijn. Tijdens de oorlog hadden zij en haar zus Yun Hong gevangen gezeten in een Jappenkamp en vreselijke dingen meegemaakt. Yun Ling had het overleefd, haar zus niet. Yun Ling is bevangen door woede jegens degenen die haar dit allemaal hebben aangedaan en wil genoegdoening voor haar zus.

Naast de theeplantage is een tuin waar een Japanse tuinman woont. Hij was ooit een van de hoveniers van de keizer en Yun Ling wil hem vragen om een Japanse tuin voor haar zus te ontwerpen, want Yun Hong bewonderde Japanse tuinen en had er na de oorlog zelf een willen aanleggen. 

Aritomo weigert echter om een nieuwe tuin aan te leggen. De tuin waar hij woont, heeft al zijn aandacht nodig. Wel nodigt hij Yun Ling uit om bij hem in de leer te komen, zodat ze uiteindelijk zelf een tuin voor haar zus zal kunnen aanleggen. 

Hoewel Yun Ling er in de eerste instantie moeite mee heeft dat ze nu werkt voor een Japanner en ze regelmatig terug moet denken aan het kamp en de verschrikkingen die ze daar heeft meegemaakt, leert ze Aritomo steeds beter kennen. Langzamerhand groeit er een soort waardering en zelfs een soort vriendschap tussen hen. Werken aan de tuin en de specifieke details die hierbij horen, helpen Yun Ling om haar woede een beetje kwijt te raken. 

Maar ondertussen rommelt het ook in Maleisië, waar de communisten en de nationalisten allemaal onafhankelijkheid willen en het koloniale bewind steeds minder stabiel is. Dit heeft zijn weerslag op de inwoners van Yugiri en van Majuba. 

Nu, na meer dan dertig jaar, keert ze terug naar Yugiri, de tuin van de avondnevel. Aritomo is daar al jarenlang niet meer, maar in zijn huis zijn wel zijn houtsnedes die heel bijzonder zijn en ook de tuin zelf is uniek. Yun Ling moet beslissen wat ze gaat doen met het huis en de tuin, wil ze inderdaad mensen toegang geven, wil ze dat de houtsnedes van Aritomo meer bekendheid krijgen en geeft ze een historicus toegang tot het verleden? 

Het probleem voor Yun Ling is dat het verleden nog altijd niet verwerkt is, ook niet na al deze tijd. Dit komt grotendeels omdat ze nooit antwoord heeft gekregen op de vraag waar het kamp precies lag waar zij en haar zus zijn geweest en ze ook niet weet waar haar zus begraven ligt. Ze heeft nog altijd het gevoel dat ze de beloftes aan haar zus niet heeft kunnen houden, zoals het aanleggen van de tuin, en dit heeft haar haar hele leven parten gespeeld. 

De tuin van de avondnevel is een indrukwekkend verhaal. Yun Ling is geen personage dat heel sympathiek aandoet, ze is koud en vrij hard, maar als je weet wat haar is overkomen vind ik dat geen wonder. 

Het verhaal wordt niet lineair verteld, en langzamerhand krijg je meer informatie over Yun Ling, wat er gebeurd is en over Aritomo, hoewel ook veel in het ongewisse blijft. En dat vind ik mooi, dat niet alles recht gebreid wordt, maar dat sommige dingen onzeker blijven. 

Mooi ook hoe Yun Ling na al die jaren toch nog dingen te weten komt die haar helpen om met het verleden in het reine te komen, zeker als ze beseft dat ze meer beloftes aan haar zus heeft kunnen houden dan ze zelf dacht. 

De historische achtergrond van de oorlogsjaren en daarna de onafhankelijkheidsstrijd van Maleisië vond ik interessant, ik weet daar niet zoveel van en ik vind het dan leuk om te zien hoe dat in zo'n verhaal terugkomt. 

Ik weet ook helemaal niks van Japanse tuinen en de symboliek en de ideeën erachter, maar door de beschrijvingen in dit boek ben ik nu helemaal geïnteresseerd in Japanse tuinen en wil ik er meer van weten. De beschrijvingen van de natuur zijn sowieso prachtig en maken dat je het helemaal voor je ziet. 

De manier waarop sommige dingen terugkomen, zoals de reiger en hoe je op het einde een bepaalde handeling in het begin opeens begrijpt, is erg goed gedaan. 

De tuin van de avondnevel is een ontroerend en indrukwekkend verhaal, over omgaan met het verleden, vergeving en complexe relaties tussen mensen. Dit is het tweede boek dat ik van Tan Twan Eng heb gelezen, hiervoor las ik Het huis met de deuren (Hier) en opnieuw ben ik erg onder de indruk. De tuin van de avondnevel is een prachtig boek. 

Originele titel: The garden of evening mists (2012)

Nederlandse uitgave 2023 door uitgeverij Xander

Nederlandse vertaling: Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre

Bladzijdes: 372