Het huis met de deuren, Tan Twan Eng

Het huis met de deuren is een verhaal over huwelijken, over de leugens die sommigen vertellen en de facades die worden opgehouden. Over de sociale normen waar men niet onderuit kan, en de consequenties die dit kan hebben. Maar het is ook een verhaal over liefde, en hoop houden en ondanks alles toch een beetje geluk kunnen vinden. 

Het verhaalt begint als in 1947 Lesley in  haar huis in Zuid Afrika een pakketje ontvangt. Daarin zit een bepaald boek van de schrijver William Somerset Maugham. Er is geen brief, maar toch geeft het boek Lesley een bepaalde boodschap.

Het boekt neemt haar mee naar jaren geleden, naar 1921 toen Lesley en haar man Robert in Penang woonden, in het huidige Maleisië. William Somerset Maugham was een oude schoolvriend van Robert en kwam bij hen een paar weken logeren. 

William was weliswaar getrouwd, maar zijn echtgenote woonde in Londen, terwijl William de wereld rondreisde met zijn 'secretaris' Gerald, die in werkelijkheid zijn minnaar was. 

William heeft net een onverstandige investering gedaan en is als zijn geld kwijtgeraakt. Hij is bang dat zijn jonge man ervan door zal gaan en hij weet dat hij heel snel met een nieuw boek moet komen om zijn geld aan te zuiveren en ervoor te zorgen dat Gerald bij hem blijft. 

William haalt zijn inspiratie uit de mensen die hij ontmoet, hun geschiedenissen en verhalen die hij vervolgens voor zijn boeken gebruikt. Zal hij in deze weken terwijl hij logeert bij Robert en Lesley voldoende inspiratie kunnen opdoen? Hij heeft namelijk het idee dat er meer achter de keurige koloniale facade zit dan je op het eerste gezicht zou denken. Want wat is de relatie geweest tussen Lesley en de Chinese revolutionair Sun Yat Sen die in 1910 naar Pendang kwam om geld in te zamelen, of de connectie met een sensationele moordzaak die toen speelde?

Lesley is niet zo heel blij met het verblijf van zowel William als Gerald onder haar dak, en daar heeft ze goede redenen voor, maar toch ontstaat er een soort vriendschap en ze vertelt William inderdaad over de gebeurtenissen uit 1910 en de vragen die toen werden opgeroepen over liefde, trouw, verraad en geluk. 

Het huis met de deuren is een historische roman die gebruik maakt van echte historische personages, zoals William Somerset Maugham, Gerald Haxton, Sun Yat Sen en Ethel Proudlock die in 1911 ter dood werd veroordeeld omdat ze iemand had doodgeschoten. Maar Tan Twan Eng maakt vervolgens gebruik van het recht van de romanschrijver om deze personages zo te gebruiken zoals hem goeddunkt. En hij doet dit bijzonder goed. 

De sfeer van Pendang, met de rijke natuur en de benepen koloniale samenleving wordt moeiteloos opgeroepen. De personages worden ook goed neergezet. Ik kon geen sympathie opbrengen voor Gerald Haxton, die ik een uiterst onaangenaam jongmens vond, maar ik had wel begrip voor William. Het kan niet gemakkelijk zijn geweest om in die tijd homoseksueel te zijn, terwijl het toen strafbaar was en elk moment, met een verkeerd woord of bij een verkeerd persoon, je kon worden opgepakt. Tegelijkertijd vond ik het gesprek tussen Lesley en William indringend en goed als zij zijn huwelijk bespreken. Lesley stelt dan aan de kaak hoe het voor de vrouwen moet zijn die nietsvermoedend met een man trouwden in de verwachting een normaal huwelijk te krijgen, terwijl de mannen al wisten dat dit niet het geval zou zijn. Dit is bedrog van de ergste soort. 

'Waarom doen jullie homoseksuelen het?' [..] 'Waarom trouwen jullie als jullie liever het bed induiken met een man?' 

Willies antwoord, toen hij eindelijk sprak, zwolg in weltschmerz. 'Wat voor keus hebben we?'

'Niemand zou het raar vinden als mannen zoals jullie je hele leven vrijgezel bleven.' 

'Na wat er met die arme...Oscar Wilde is gebeurd?' Hij schudde zijn hoofd. 'De wereld heeft zich tegen ons gekeerd, Lesley. Je weet niet hoe het is om de hele tijd in..angst te leven, in de wetenschap dat je elk moment kan worden verraden, dat je hele...leven verwoest kan worden.' 

En toch, ondanks verraad en bedrog, ondanks dat verwachtingen niet worden waargemaakt, is het niet zo dat elk huwelijk gedoemd is, ook niet als het niet helemaal conventioneel is. Soms moet je verwachtingen bijstellen en kijken naar wat je wel hebt, en sommige zaken gewoon onbesproken laten. 

We zaten daar in stilte, met onze ware gedachten voor elkaar gecamoufleerd. Wat een huwelijk in stand hield, jaar in, jaar uit, besefte ik, waren de dingen die we ongenoemd lieten; de waarheden die we dolgraag willen bespreken werden teruggedreven in onze keel, terug in de diepste, donkerste hoeken van ons hart.

William Somerset Maughan zou uiteindelijk een verhaal schrijven over zijn tijd bij Lesley en Robert, hij koos ervoor om de moordzaak te gebruiken voor zijn korte verhaal The letter, dat later een toneelstuk en zelfs een film zou worden en dat hem geen windeieren heeft gelegd. Tan Twan Eng geeft ons echter het verhaal van Lesley, dat ik vele malen interessanter vond, en ontroerender. De vele lagen in dit verhaal, en de deur die elk verhaal weer opent naar nog een verhaal, vormen een subtiel geheel dat ik zeer mooi vond om te lezen. Het einde bracht een brede glimlach op mijn gezicht, en ik was blij voor Lesley. 

Het huis met de deuren is een gelaagde, subtiele historische roman waar ik van heb genoten. Ik heb geen enkele behoefte om na dit boek William Somerset Maugham te lezen, maar wel om meer van Tan Twan Eng te lezen!

Oorspronkelijke Engelse titel: The house of doors (2023)

Nederlandse uitgave 2023 door Xander uitgevers

Nederlandse vertaling: Marion Droslbach

Bladzijdes: 349