Om en nabij, Yolanda Entius

In de afgelopen jaren heb ik een aantal tuinboeken en -memoires gelezen en de meesten zijn een mooie mix van eigen ervaringen en wat algemene beschouwingen over tuinieren. Ik had het idee dat Om en nabij van Yolanda Entius in dezelfde categorie zou vallen, zeker door de ondertitel: Langs de grenzen van mijn tuin in Frankrijk.

Maar dit is echter niet het geval, dit boek zat anders in elkaar. In de eerste instantie was ik daardoor een beetje in verwarring, wat las ik nu eigenlijk? Maar mooi was het wel en ik besloot er gewoon in mee te gaan. Ik ben blij dat ik dat gedaan heb, want dit boek was beter dan een gewone tuin-memoire!

In 1999 kochten Yolanda Entius en haar man een huis in Frankrijk, Le Cornot. Ze waren al een paar jaar op zoek, maar ze hadden ook een aantal eisen waar het huis aan moest voldoen. In één dag te bereiken, niet te afgelegen, niet te veel in de bewoonde wereld etc. 

Uiteindelijk vinden ze wat ze zoeken en in de jaren erna gaan ze aan de slag om het op te knappen en vooral om een tuin aan te leggen. Dit gaat met vallen en opstaan, sommige dingen doen het goed en andere totaal niet. Er zijn slakken, en brandnetels en nog meer rampen aan deze kant van de horizon. Maar tuinieren gaat over loslaten, over opnieuw beginnen, om te zien waar je de natuur kunt sturen en waar je haar gewoon met rust moet laten. 

Maar daarnaast is dit ook een boek over waar je thuis bent. Is dat in een huis waar je woont, of bij de mensen bij wie je woont? Yolanda's jeugd is niet erg prettig geweest, haar twee zusters en zij hadden een vader die als een tiran heerste en zijn dochters en zijn echtgenote maar nauwelijks duldde in zijn huis. Toen alle dochters het huis uit waren, verbraken de ouders het contact. Pas na de dood van haar vader kwam er weer een voorzichtig contact met moeder, maar eigenlijk was dat al niet meer echt mogelijk, want moeder was dementerend. 

Yolanda heeft de in deze jaren altijd een thuis gezocht, een plek die van haar was, een plek waar ze veilig was. In een studentenflat of een commune in een kraakpand of een woongemeenschap samen met haar geliefde. 

Pas langzamerhand kon ze loslaten wat ze had meegemaakt, accepteren dat ze het tuinieren misschien van haar vader had en was ze niet meer bang dat ze niet meer dan een ongewenste gast was. Nadat F. en zij, na vele jaren, besluiten om te trouwen en hun huishoudens eindelijk samen te voegen, schrijft ze: 

Kort daarop voegden we ook onze huishoudens samen. Ik was gelukkig en op een dag besefte ik dat ik een grens was overgestoken. Ik had een stap in de tijd gemaakt. Thuis lag niet meer vóór me. Thuis bevond zich om en nabij het hier en nu. 

Yolanda Entius schrijft over de ringslang, de composthoop, de moestuin en de waterval, de buren en de dorpsgenoten, de slakken, de moerbei, de geschiedenis van het dorp en de brandnetels. Maar ook over wandelen en wat het betekent om een gast te zijn, haar jeugd en de verschillende plekken die waar ze had geprobeerd een  thuis te maken en hoe ze dus eindelijk een thuis vindt in haar tuin in Frankrijk. 

Om en nabij is zeer beslist geen lineair verhaal, en ook niet helemaal in één genre te vangen. Het is vooral een heel persoonlijk boek, dat interessant blijft door de afwisseling van herinneringen en ervaringen in de tuin. Bijzonder. 

Uitgegeven in 2024 door uitgeverij Van Oorschot

Bladzijdes 301