Nadagen, Claire Deya
Frankrijk ligt in puin en moet weer opgebouwd worden. Niet alleen de huizen en de fabrieken, maar de hele maatschappij. Want wat doe je met de collaborateurs, wat doe je met de krijgsgevangenen en wat voor welkom krijgen de mensen die terugkomen uit de kampen?
Een onderdeel van de wederopbouw is heel specifiek, de stranden van zuid Frankrijk liggen bezaaid met landmijnen. Dit was een nieuw wapen waar vooral de Duitsers enorm veel van gefabriceerd hadden. Deze mijnen moeten nu geruimd worden, een levensgevaarlijke klus.
De mannen die zich hiervoor aanmelden vormen een heel diverse groep. Zo heeft Fabien in de maquis gezeten en weet niet hoe hij verder moet nu zijn vrouw dood is en wil Enzo zijn liefde voor Frankrijk blijven bewijzen, terwijl anderen vooral meedoen omdat ze meer geld kunnen verdienen.
Er zijn ook Duitse krijgsgevangenen die meedoen met het opsporen van de mijnen, maar de ploegen zijn strikt gescheiden en de Fransen willen niets met de moffen te maken hebben. Ze praten amper met elkaar en tijdens de pauzes eten ze apart.
Toch kan het niet anders dan dat door de hoogspanning en het gevaar waar ze elke dag mee te maken hebben, de verschillen langzaam wegvallen. Ook bij de Duitsers zijn er verschillende mannen,
Vincent meldt zich aan bij de mijnopruimploeg, maar hij heeft heel andere motieven. Hij is een Franse legerarts die is ontsnapt uit Duitse krijgsgevangenschap en naar huis is teruggekeerd, omdat hij bericht had gekregen dat zijn geliefde Ariane is verdwenen. Zij is de liefde van zijn leven, en de reden dat hij het vol kon houden in krijgsgevangenschap, maar niemand weet wat er met haar gebeurd is. Zat ze in het verzet, hebben de Duitsers er iets mee te maken of is er iets anders aan de hand?
Vincent liegt over zijn naam, zijn beroep en zijn redenen om mee te doen, want de mijnopruimploeg is zijn enige kans om in contact te komen met de Duitsers, die hopelijk meer informatie hebben.
Bovendien helpt hij Saskia, een jonge vrouw die als enige van haar familie is teruggekeerd uit een kamp, maar niet naar huis kan omdat hier andere mensen wonen. Ze krijgt geen enkele hulp omdat ze niet kan bewijzen dat haar ouders het huis gebouwd hebben, en kan bijvoorbeeld ook geen uitkering als oorlogswees aanvragen omdat ze geen schriftelijk bewijs heeft dat haar ouders dood zijn.
Kan Vincent achter het lot van Ariane komen, wat gebeurt er als Fabien erachter komt dat Vincent gelogen heeft, wat voor informatie ligt er in het voormalige hoofdkwartier van de Duitsers en kunnen mensen die beschadigd zijn door de oorlog weer een nieuw leven opbouwen?
Nadagen van Claire Deya heeft heel veel waar ik van houd; het is een historische roman die zich afspeelt in Frankrijk en die me nieuwe dingen leert over de geschiedenis. Ik wist niets over de operatie om de mijnen op te ruimen en vond dit bijzonder interessant om te lezen. Omdat het nieuwe wapens waren, was er weinig informatie en de ploegen moesten het wiel een beetje zelf uitvinden. Dit doen ze met uiterste precisie, maar soms gaat het gruwelijk fout.
Maar bovenal is het een boek met genuanceerde personages en daar word ik altijd heel erg blij van. Vincent is geen perfecte man, hij maakt fouten en in zijn obsessie om informatie over Ariane te vinden verliest hij de redelijkheid uit het oog. Bij de Fransen zijn er helden van het verzet, maar ook collaborateurs, verraders en laffe mensen. Bij de Duitsers zijn er mannen die absoluut geen nazi waren, maar ook mannen die verongelijkt zijn over het feit dat ze nu krijgsgevangenen zijn. Er geen zijn absoluten en niemand is zwart-wit.
Wat ik mooi vind is dat door de uitzonderlijke omstandigheden de mannen eigenlijk tot de conclusie komen dat er niet zoveel verschil is tussen de Fransen en de Duitsers, dat er goede en slechte mensen aan beide kanten zijn en dat je niet kunt zeggen dat je een natie van helden tegenover een natie van beulen hebt.
Dit besef komt niet meteen en gaat ook met horten en stoten, want de gruwelijkheden uit de oorlog zomaar vergeten doe je natuurlijk ook niet, maar het komt wel.
Claire Deya geeft in haar verantwoording aan dat dit inderdaad gebeurde, dat de mannen die samen deze klus klaarden waardering voor elkaar kregen en elkaar leerden vertrouwen. Ze geeft ook aan waar sommige verhalen en gebeurtenissen die ze in dit boek gebruikt vandaan komen, een deel is gebaseerd op de ervaringen van haar eigen familieleden.
Het verhaal heeft wel en geen happy end, in de zin dat het anders loopt voor Vincent dan hij had gedacht. Maar dat wil niet zeggen dat er geen hoop mogelijk is of geen kans op een nieuw leven.
Ik zeg hier verder niets over, want ik wil niet teveel verklappen.
Kortom, Nadagen is een historische roman over dingen loslaten waar je je aan vast hebt geklampt, omgaan met verlies, voorzichtige toenadering over de grenzen van oorlog heen en een zeer interessant stukje geschiedenis dat voor veel mensen nieuw zal zijn.
Originele Franse titel: Un monde à refaire (2024)
Nederlandse uitgave: @024 door Xander uitgevers
Nederlandse vertaling: Nicolet de Jong
Bladzijdes: 358
Reacties
Een reactie posten