In memoriam: Paus Franciscus (1936-2025)

Paus Franciscus (1936-2025)

Vanochtend is paus Franciscus overleden, op 88 jarige leeftijd. Hij was opgegroeid in Argentinië, zijn grootouders waren vanuit Italië in de jaren '20 naar Buenos Aires geëmigreerd. 

Jorge Bergoglio, zoals zijn naam was, volgde een opleiding tot chemisch technicus, maar werd uiteindelijk priester. In 1988 werd hij aartsbisschop van Buenos Aires en op 13 maart 2013 werd hij door het conclaaf verkozen tot de nieuwe paus, het nieuwe hoofd van de Rooms Katholieke Kerk. 

Hij was de eerste Zuid Amerikaan die paus werd en was ook de eerste Jezuïet die tot dit ambt verkozen werd. 

Op het moment dat hij die avond van 13 maart het balkon van de Sint Pieter opstapte, maakte hij meteen duidelijk hoe hij erin stond en welke accenten hij zou leggen. Hij nam de naam Franciscus aan, een verwijzing naar Franciscus van Assisi. 

Het voorbeeld van eenvoud werd ook meteen duidelijk in hoe paus Franciscus handelde. Hij stond eenvoudig in het wit gekleed, pakte die avond zelf zijn koffers in, en trok niet in het Apostolisch paleis maar in een gasthuis van het Vaticaan waar hij de maaltijden gewoon in de eetzaal gebruikt. 

Paus Franciscus liet merken op allerlei manieren met mensen begaan te zijn, met de slachtoffers, de vluchtelingen, de mensen die lijden. Hij stond erom bekend dat hij mensen gewoon opbelde om met ze te praten en één van zijn eerste Missen was op Lampedusa, tussen de vluchtelingen die daar gestrand waren. En in het Vaticaan heeft hij ervoor gezorgd dat er douches kwamen voor de daklozen van Rome, en ook een kliniek voor medische zorg. 

De paus heeft ontmoetingen gehad met vertegenwoordigers van allerlei religieuze stromingen, in respect en met wederzijds begrip, om op die manier de interreligieuze dialoog te bevorderen. Maar ook sprak hij zich uit over de oorlogen in de wereld en tegen de vervolgingen van mensen. 

Foto van een kaart, met paus Franciscus op het balkon op 13 maart 2013. 
'Goedenavond broeders en zusters' waren zijn eerste woorden.

Zeer conservatieve katholieken vonden dat hij niet recht genoeg in de leer was en zich niet duidelijk genoeg uitsprak. Bovendien was duidelijk dat de paus geen fan was van al te groot conservatief fanatisme en heeft hij bijvoorbeeld de uitvoering van de Tridentijnse Mis beperkt. Aan de andere kant waren er progressieve katholieken die vonden dat deze paus niet ver genoeg ging omdat hij wel vast bleef houden aan de Katholieke leer en bijvoorbeeld vrouwen als priesters uitsloot. 

Voor mij persoonlijk was paus Franciscus een voorbeeld. Hij werd verkozen op mijn verjaardag in 2013 en ik heb dit altijd als een buitengewoon mooi cadeautje beschouwd :-). Vanaf zijn allereerste woorden nam hij mij voor zich in. 

Zijn eenvoud, zijn aandacht voor de mensen en de manier waarop hij voorleefde wat hij preekte, zorgden ervoor dat ik heel veel waardering en bewondering voor hem had. Ik hield van paus Franciscus. Hij was 'mijn paus'. 

In de afgelopen weken heeft hij met longontsteking lang in het ziekenhuis gelegen, en hij was nog herstellende. Met Pasen heeft hij nog wel het Urbi en Orbi uitgesproken (de zegen voor de Stad en de Wereld), maar het was duidelijk dat hij nog lang niet zijn oude zelf was. 

Vanochtend om half acht is hij overleden. 

Paus Franciscus was een bruggenbouwer, en een voorbeeld van nederigheid en barmhartigheid. Zijn dood is wat mij betreft een verlies voor de Kerk, maar ook voor de wereld. 

Moge hij rusten in vrede.

De ingelijste kaart die in mijn boekenkast staat.

Ik heb vorige week de autobiografie van Paus Franciscus besproken, die kort geleden is uitgekomen. Die bespreking is HIER te vinden.