Twee teleurstellende boeken

In de afgelopen weken had ik twee boeken die mij beide, om precies dezelfde reden, behoorlijk tegenvielen. 

Ik houd van geschiedenis, ik heb geschiedenis gestudeerd en geef al 25 jaar geschiedenis op het VO. Zeggen dat ik van geschiedenis houd, is een beetje een understatement. Ik houd ontzettend veel van geschiedenis. Ik lees het liefst historische boeken, of het nu gaat om romans, non-fictie of fantasy. 

Ik ben wel vrij kritisch op historische romans, maar dat is beroepsdeformatie. 

Soms komt het echter voor dat de historische achtergrond niet zozeer slecht is, maar gewoon veel te weinig uitgewerkt is of bijna niet aanwezig. In dat geval ben ik vaak behoorlijk teleurgesteld in een boek, zeker als het verhaal zich afspeelt in een tijd die ik interessant vind. 

In de twee boeken die ik hieronder bespreek, was dat het geval, helaas. Voor mij waren dit dus teleurstellende boeken, maar het kan heel goed dat als jij zo'n historische achtergrond niet zo belangrijk vindt, je deze boeken met meer plezier leest dan ik heb gedaan. 

De appels van Moskou, Kristina Gorcheva-Newberry

Dit boek begint in 1982, als de hoofdpersoon Anja veertien is en Breznjev overlijdt. Aangezien hij de leider van de Sovjet Unie was sinds 1964, is men bezorgd over wie het stokje zal overnemen. Welke leider kan de Sovjet Unie haar rechtmatige plek in de wereld blijven geven? 

En waar Anja's moeder kritiek heeft op de regering en wat er mis is, is haar vader een trouwe verdediger van de Sovjet-mythe. 

Anja heeft een beste vriendin, Milka en de meisjes zijn onafscheidelijk. Samen doen ze alle dingen die pubermeisjes doen, samen zwemmen, giechelen, geheimen delen en de eerste voorzichtige stappen zetten op weg naar de volwassenheid. 

En terwijl Andropov de macht in de SU overneemt en na hem Tjernenko en na hem Gorbatsjov, hebben Anja en Milka het druk met andere dingen, zeker als ze te maken krijgen met een tragedie. 

Anja vertrekt daarna als uitwisselingsstudent naar de Verenigde Staten, en trouwt hier. Ze zal pas na twintig jaar naar Rusland terugkeren en dan moet ze de confrontatie met het verleden aangaan. Maar hoe krijg je de geesten van vroeger tot rust? 

In het toneelstuk De kersentuin van Tsjechov gaat het om een landgoed vol kersenbomen, en de adellijke eigenaresse kan het verleden niet loslaten en wil de kersentuin tot elke prijs behouden, al is het eigenlijk nodig om het te verkopen omdat ze totaal op zwart zaad zit. 

In De appels van Moskou vind ik dat er een paar mooie verwijzingen naar het toneelstuk van Tsjechov zitten, (hoewel ze niet heel subtiel zijn). De appelboomgaard bij de Datsja van haar ouders staat voor Anja voor het verleden, haar jeugd toen de toekomst nog open lag en zij en Milka grote dromen hadden. 

Die boomgaard moeten haar ouders uiteindelijk opgeven, hoeveel moeite dit ook kost en Anja moet hiervoor drastische maatregelen nemen. De nieuwe boomgaard die in Amerika geplant wordt, is mooi symbolisch. 

Het is mogelijk om te veranderen en niet alles dat je opgeeft is voorgoed verloren. Soms kun je iets op een andere manier toch voortzetten. 

Met die verwijzingen naar Tsjechov is het mooiste van het boek genoemd, want wat viel dit boek mij verder tegen!

Ik had op een roman gehoopt met een stevige historische context, omdat de tijd waarin het zich afspeelt zo interessant is. Hoe was het leven in de Sovjet Unie in die laatste jaren en wat veranderde er voor de gewone Russen? Hoe was de overgang van totalitaire staat naar beginnende democratie? Helaas komt dit bijna niet aan de orde. Af en toe een opmerking, maar dit is niet waar het boek over gaat. 

Bovendien gaat Anja in 1988 naar de VS en mist dus de echt grote veranderingen. We horen wel wat over wat er anders is als ze terug is bij haar ouders, maar dit is heel summier en zijn meer een paar losse opmerkingen dan een echte solide historische achtergrond. 

Het verhaal gaat dus niet over de geschiedenis, maar gaat vooral over Anja en Milka en hoe zij opgroeien, met heel veel aandacht voor de ontdekking van hun lichamen en wat hierin verandert tijdens de pubertijd. En dat is totaal niet interessant om te lezen en ik vond al die vermeldingen van tieten en spleten zelfs onsmakelijk worden. Ik begrijp heus wel waarom Milka er zo over spreekt, gezien wat er met haar aan de hand is, maar ik hoef het niet op die manier te lezen, zeker niet in elk hoofdstuk. 

Kortom, voor mij was dit niet het goede boek, als je een goede historische achtergrond wil en vooral pubergeneuzel krijgt, kan zelfs Tsjechov het niet meer redden. 

Originele Engelse titel: The orchard (2022), Nederlandse uitgave 2023 door uitgeverij Nieuw Amsterdam

Nederlandse vertaling: Ariane Schluter, Bladzijdes: 297

Een eeuwigheid met jou, Rowan Coleman

Een vrouw met alle tijd van de wereld en een man met niet genoeg tijd ontmoeten elkaar en worden verliefd. Hebben zij een toekomst samen, of niet?

Ben heeft een aneurysma in zijn hersenen dat het elk moment kan begeven, binnen enkele maanden, maar het kan ook binnen enkele dagen met hem gebeurd zijn. Als hij zijn diagnose krijgt, stapt hij in de trein naar Londen, om voor zichzelf even wat ruimte te creëren.

In Londen ontmoet hij Vita, een vrouw met een heel leven achter zich. Zij is namelijk meer dan vijfhonderd jaar oud. Leonardo da Vinci heeft ooit haar portret geschilderd en sindsdien is ze letterlijk onsterfelijk. 

In al deze eeuwen heeft ze zich staande moeten houden, heeft ze regelmatig een nieuw leven moeten opbouwen en een nieuwe identiteit moeten aannemen. 

In al deze eeuwen heeft ze zich ontwikkeld tot een expert op het gebied van Leonardo da Vinci, en hoopt ze achter het geheim te komen waarmee hij haar onsterfelijk heeft gemaakt. 

Nu heeft ze een tentoonstelling kunnen organiseren met de belangrijkste werken van Leonardo zodat ze haar onderzoek kan voortzetten. Nadat ze Ben echter heeft ontmoet is er een nieuwe urgentie ontstaan, want wat als ze ervoor kan zorgen dat ook Ben onsterfelijk wordt en het aneurysma hem niet kan doden? 

Dit is op zich een interessant gegeven. Een verhaal over iemand die al eeuwenlang leeft kan heel erg boeiend zijn, hoe gaat iemand om met alle veranderingen, hoe bouw je elke keer een nieuw leven op en hoe houd je je staande in elke nieuwe tijd? Dat klinkt geweldig. 

Klein probleem, daar gaat dit boek bijna niet om. Er wordt soms verteld dat Vita iets heeft gedaan (bevriend met Newton, meegevochten in de Franse Resistance tijdens WOII), maar het wordt niet duidelijk hoe ze dat leven heeft opgebouwd of daar is terecht gekomen. Ik weet zelfs niet waarom ze per se naar Londen is gegaan en hier is gebleven. 

Italie tijdens de Renaissance, Londen in de 16e eeuw of tijdens de Blitz, je weet er na afloop van dit boek helemaal niks over. Zelfs Leonardo da Vinci blijft vaag en in de schaduw, terwijl hij toch een heel belangrijke rol speelt. 

De romance tussen Vita en Ben vond ik wel oké, hoewel voor mij een tikje te zoetsappig. De uiteindelijke oplossing van Vita's leven en het einde vond ik behoorlijk cliché en beide zaken zag ik al mijlenver aankomen (ja, ook de twist). 

Dit bij elkaar zorgt ervoor dat ik uiteindelijk toch heel erg teleurgesteld was in dit boek, de nadruk op de eventueel gedoemde romance was voor mij niet interessant genoeg. 

Als je een beter boek wil lezen over een vrouw die eeuwenlang leeft, lees dan Het onzichtbare leven van Addie la Rue door VE Schawb (HIER besproken) en als je meer wil weten over het leven tijdens de Renaissance in Italie dan raad ik Het huwelijksportret door Maggie O'Farrell aan (HIER besproken). 

Originele titel: From now until forever (2023), Nederlandse uitgave 2024 door uitgeverij Meulenhoff Boekerij, Nederlandse vertaling: Mireille Vroege, bladzijdes: 334