Examens en de tweede correctie

Een deel van onze examenzaal

In deze weken zijn alle middelbare scholen in Nederland bezig met de eindexamens. De leerlingen maken hun werk in de gymzalen en als ze klaar zijn, begint ons werk. Wij docenten mogen het werk nakijken.

Hiervoor gebruik je het correctievoorschrift van het CITO en in veel gevallen is er ook nog landelijk overleg tussen vakcollega’s. Als ik bijvoorbeeld naar mijn eigen vak, geschiedenis, kijk, dan zie ik vooral heel veel open vragen waar ontzettend veel discussie over mogelijk is. De vraag wat nog goed is en wat fout is, is soms heel lastig te beantwoorden.

Als je klaar bent met je werk, wordt het naar een andere school opgestuurd en zelf krijg je ook weer examens van nog een andere school.

In de meer dan tien jaar dat ik examenwerk nakijk van anderen, ben ik slechts één keer een collega tegengekomen die te soepel was geweest. Voor de rest had ik collega’s die het keurig, volgens de voorschriften hadden nagekeken. De meeste collega’s zijn namelijk professionele mensen die hun werk goed doen.

Staatssecretaris Sander Dekker heeft nu besloten om de correctie volgend jaar om te keren, het werk zou dan eerst naar een andere collega gaan en dan pas nagekeken worden door de eigen docent.

Duizenden hebben inmiddels de petitie tegen de omgekeerde examencorrectie getekend en aan alle kanten komen er protesten, maar is dit voor de staatssecretaris geen reden om het plan af te schaffen. Volgens hem is er namelijk draagvlak voor, wel 12 van de 37 collega’s die het hebben uitgeprobeerd waren er positief over.

De reden hiervoor zou zijn dat de examens hiermee eerlijker zouden worden nagekeken, want de eigen docent zou te gemakkelijk punten toekennen voor foute antwoorden.

Wat dit in de praktijk zal gaan gaat opleveren is veel meer extra werk. Je kijkt eerst het onbekende werk goed na en daarna nog je eigen werk. Voor elk extra puntje voor je eigen leerlingen krijg je nu lange discussies en de kans dat je er samen niet uit komt is waarschijnlijk groter, zodat er misschien zelfs een derde corrector aan te pas moet komen.

Bovendien, de notie dat dit fraude zou tegenwerken is ook onzin. Je kunt nu als eerste corrector heel soepel zijn om alle discussies te vermijden, of zelfs, zoals iemand al geopperd heeft, in de lijst meer punten toekennen dan is afgesproken, want de eerste corrector ziet de lijst met punten niet meer als die weer terug is op de eigen school.

Het is natuurlijk geen ernst dat mensen dit soort dingen willen doen, hiermee geven we alleen maar aan dat als je fraude wil uitbannen, je hiervoor de correctie niet om hoeft te wisselen. Voor mensen die wat willen, is er altijd iets te verzinnen om het systeem te belazeren.

Voeg daarbij ook nog dat je als docent graag wil weten hoe je leerlingen het eraf hebben gebracht en dat de extra tijd die er nu over heen gaat dat niet bepaald leuker maken. 

Met een tweede correctie is op zich niets mis. Het is goed als er een onafhankelijke collega naar kijkt die inconsistenties of fouten eruit kan halen, zowel in het voordeel als in het nadeel van de leerlingen.

Het probleem is echter dat je er bijna geen tijd voor hebt. Gemiddeld ben ik voor een examen per leerling een uur bezig. Ik had dit jaar 45 examenleerlingen, dus reken maar uit. Je geeft weliswaar geen les meer aan je examenklassen, maar je lessen in de andere klassen, vergaderingen, overleg met ouders etc. gaan gewoon door en bovendien wordt je ingezet in de examensurveillance. Die 45 uur gaat dus in de avonduren, je vrije dagen en het weekend. Bovendien staat er een grote tijdsdruk op, want binnen een week (vijf kalenderdagen op onze school) zou het werk nagekeken moeten zijn.

Bij de tweede correctie krijg je evenveel leerlingen terug als je er zelf hebt. Heel veel collega’s zullen ook hun best doen om dit werk zo goed mogelijk na te kijken, maar de tijd ontbreekt hier simpelweg voor. Je kunt je tweede correctie bijna niet zo goed doen als je eerste, en als je merkt dat een collega het goed heeft gedaan dan ga je zeker niet 28 open vragen met dezelfde intensiteit en concentratie nakijken als je eigen werk.

Om de tweede correctie te verbeteren zou er een beter en eerlijker systeem moeten komen, waarin je bijvoorbeeld meer tijd krijgt.
Of een CITO dat komt met een examen waarin het antwoordmodel beter aansluit bij de vragen (of misschien zelfs een keer foutloos is) en er bij het examen minder vragen zijn waar tien interpretaties mogelijk zijn.  

Dus beste meneer Dekker, luister een keer naar de mensen in het onderwijsveld en ga er vanuit dat zij betrouwbare professionals zijn die hun werk goed doen. Een controle is goed, maar het omkeren van de correctie is waanzin en eerlijk gezegd een belediging voor alle hardwerkende examendocenten in Nederland.