Duitse expressionisten in Zwolle

Erich Heckel, landschap aan zee 1922

Zo rond de Eerste Wereldoorlog was de wereld aan het veranderen en oude zekerheden wankelden. 

Aan de ene kant had men het idee dat de toekomst er alleen maar beter uit zou zien met alle nieuwe uitvindingen, terwijl aan de andere kant de industrialisatie veel mensen een ellendig bestaan had bezorgd.

De filosoof Nietzsche verklaarde dat God dood was en veel mensen zochten naar een nieuwe zingeving en een nieuw mensbeeld.

De schilders in Duitsland zochten een andere weg en gingen zich richten op het innerlijk van de mens. Onder andere de natuur en de ‘primitieve beschavingen’ die nog dichtbij zichzelf stonden vormden hun inspiratie. Felle kleuren werden gebruikt en men probeerde niet de werkelijkheid weer te geven, maar de innerlijke beleving. Zij waren hierin baanbrekend.

 

Erich Heckel, De Vlaamse vlakte 1916

In 1905 werd in Dresden de kunstenaarsgroep Brücke (de brug) opgericht en enkele jaren later in 1911 volgde in Munchen Der blaue Reiter, waar kunstenaars als Kirchner, August Macke, Max Pechstein, Kandinsky en Alexej von Jawlensky elkaar inspireerden. Natuurlijk bleef dit niet tot Duitsland beperkt, in Nederland zag je hun invloed bijvoorbeeld terug bij de kunstenaars van De ploeg.  

Karl Schmidt Rottluff, Het rode huis 1923

In De Fundatie in Zwolle is een tentoonstelling over deze schilders ingericht, die Anna en ik afgelopen zaterdag bezocht hebben. De tentoonstelling Wilden, expressionisme van Brücke en Der Blaue Reiter is behoorlijk groot en heel divers. Leuk is dat ze de werken in verschillende thema’s hebben opgehangen, zodat je een mooi overzicht krijgt van hoe verschillende kunstenaars een bepaald onderwerp oppakten. 

Emil Nolde, Bloementuin met blauw hek 1919

De rake kleuren en de krachtige vormen van veel schilderijen maken veel indruk en hoewel ik niet alles mooi vond, vond ik zelfs de minder ‘mooie’ werken wel interessant. Een soms waren er erg leuke details te vinden (zoals ik merkte met mijn obsessie om overal katten te spotten). 

Heinrich Campendonck, De zesde dag 1914

Kortom, een tentoonstelling die een bezoek zeker waard is, en waar je heel veel moois kunt zien.

Wilden, expressionisme van Brücke en Der Blaue Reiter is nog t/m 18 september 2016 in De Fundatie te zien. 

Op de tentoonstelling. Max Pechstein, Liggend naakt.

Het is een duotentoonstelling met de Nieuwe Wilden in het Groninger museum, over de Duitse neo-expressionisten uit de jaren ’80 en die is t/m 23 oktober 2016 te bekijken.