Tentoonstelling Berthe Morisot in Parijs

Bij de Impressionisten denk je aan Claude Monet, Edgar Degas, Pierre-Auguste Renoir of Paul Cézanne. Maar de naam van Berthe Morisot wordt meestal niet genoemd, of slechts in een voetnoot. Dan is ze 'de schoonzus van Edouard Manet', in plaats van dat zij op haar eigen werk beoordeeld wordt.

Op dit moment is er echter hernieuwde belangstelling voor de werken van Berthe Morisot; zo is er een tentoonstelling over haar in het Musée d'Orsay in Parijs. Dit was één van de redenen dat ik daar vorige week een paar dagen was en ik heb beslist geen spijt van dat tripje!

Berthe Morisot was geboren in 1841 in een niet onbemiddeld gezin. Hoewel het voor vrouwen in die tijd niet gebruikelijk was om te schilderen (op wat aquarelletjes maken na), lieten haar ouders haar teken- en schilderlessen volgen. Berthe en haar zus Edma kregen hierin veel vrijheid.

Berthe exposeerde op de Salon en haar werk werd over het algemeen goed ontvangen. Toen Edouard Manet vroeg of zij zijn leerlinge wilde worden, heeft ze dan ook 'nee' gezegd.

Berthe Morisot (1865) door Edma Morisot

De ontmoeting met Manet leidde wel tot iets anders; in 1874 trouwde Berthe met Eugène Manet, de jongere broer van Edouard. Dit was een huwelijk uit liefde, want hoewel Berthe nu een getrouwde vrouw was, legde Eugène haar geen strobreed in de weg als ze wilde schilderen. Hij gaf haar juist alle aanmoediging die ze nodig had.

Monsieur Manet et sa fille dans le jardin (1881)

Berthe Morisot schilderde vooral vrouwen en kinderen, haar eigen dochter Julie die geboren werd in 1878 was een dankbaar onderwerp. Verder schilderde ze dienstmeisjes en voedsters, portretten en een serie van vrouwen in hun slaapkamer. Voor de Impressionisten was Berthe Morisot een belangrijke collega die voorop liep in de ontwikkeling van deze stroming, maar helaas is haar naam sindsdien nogal ondergesneeuwd.

In Parijs is er nu voor het eerst sinds 1941 een tentoonstelling aan haar gewijd die is samengesteld in samenwerking met drie andere musea: het Dalles museum of Art, het Musée national des beaux-arts in Québec en de Barnes Foundation in Philadelphia. De tentoonstelling is in die musea al te zien geweest en nu is het de beurt aan Parijs.

Femme et enfant au balcon (1871-1872)

Ik had de naam Berthe Morisot wel gehoord, maar kende haar alleen als 'de schoonzus van'. Haar werk kende ik echter niet en ik vond het de moeite waard om ervoor naar Parijs te gaan (alsof ik een excuus nodig heb).

Op de tweede verdieping van het museum is de hele rechterkant gewijd aan de werken van Berthe Morisot; acht zalen vol. Het was erg druk, vooral in de eerste zaal, maar als je diep ademhaalde, viel het mee. Gewoon meegaan in de stroom was het beste devies en daarna werd het al minder druk en kon je ontzettend genieten. En genieten heb ik zeker gedaan! Wat heeft zij mooie werken gemaakt, ik was er helemaal stil van. Ik had namelijk geen idee wat ik kon verwachten en dit was een zeer aangename verrassing.

Le berceau (1872)

Haar stijl is namelijk weer één stap verder (naar mijn idee) dan sommige andere Impressionisten. In een paar losse verfstreken geeft ze vitrage aan, of alleen maar een idee van een voorwerp (een impressie eigenlijk). Soms is de achtergrond niet eens helemaal af en zie je de penseelstreken die niet eens tot de rand van het schilderij komen.

Autoportrait (1885)

Ik vind haar onderwerpen mooi en ook de diversiteit die ze toont; van kleine intieme tafereeltjes in een slaapkamer tot een zeezicht met bootjes en alles er tussen in.

Marine en Angleterre (1875)

Ik houd van de Impressionisten, maar ik vind niet alles even mooi. Van haar vond ik echter alle werken mooi. Regelmatig stond ik ademloos voor een schilderij om even beter te bekijken hóe ze dat nu precies gedaan had, die schaduw aangeven, of die transparante stof. Bovendien vond ik haar kleurgebruik heel erg mooi, levendig en fris.

Kortom, ik heb me mee laten voeren in de pracht die hier bijeen was gebracht en van mij had de tentoonstelling nog wel een keer zo groot mogen zijn, hoewel dit al geen kleine tentoonstelling is!

Le lever (1885-1886)

Oud is Berthe Morisot niet geworden, ze stierf in 1895, maar ze heeft een prachtig oeuvre achtergelaten dat de moeite waard is om in de belangstelling te staan. En als je de mogelijkheid hebt, ook om ervoor naar Parijs te gaan.

Mocht je willen (en kunnen natuurlijk): de tentoonstelling is nog tot 22 september 2019 in het Musée d'Orsay in Parijs te zien.
Toegang 11 euro (zomer 2019)