The jewel in the crown (1984)

In de jaren '80 werden er in Engeland een paar zeer goede films en series gemaakt, die zich afspeelden in India. Een van de beste hiervan is The jewel in the crown. Deze serie is gebaseerd op een serie van vier boeken (The raj quartet) geschreven door Paul Scott.

De serie bestaat uit 14 afleveringen, die zich afspelen in de periode 1942-1947. In 1942 is Engeland in oorlog met Japan en is het vastbesloten om te voorkomen dat India in handen valt van de Japanners, die heel Azië in bezit willen krijgen. Op dat moment zijn de meeste Britten ervan overtuigd dat hun aanwezigheid in India nodig én gewenst is en dat hun overheersing van het land nog lang niet zal aflopen.

In 1947 is echter de onafhankelijkheid en de deling tussen India en Pakistan een feit, een situatie die tot heel veel geweld leidde tussen Moslims en Hindoes.

De serie begint met de Engelse Daphne Manners, die geen familie heeft behalve haar tante, en nu bij een vriendin van haar tante verblijft. Ze wordt verliefd op Hari Kumar, een Indische man die zijn hele leven in Engeland heeft gewoond en daar ook op school is geweest. Toen werd zijn naam uitgesproken als Harry Coomer. Omdat zijn vader overleed, was hij gedwongen terug te keren naar India.

Daarnaast is er politieinspecteur Ronald Merrick die zelf zijn oog op Daphne heeft laten vallen, maar beledigd is als zij de voorkeur geeft aan Hari.

Tijdens een ontmoeting in een oude tuin worden Hari en Daphne aangevallen en Daphne wordt verkracht. Dit is het moment waarom Ronald Merrick zijn kans krijgt om Hari op te sluiten. Daphne blijkt  zwanger, maar ze wil het kindje houden. Dit komt haar op minachting van de Britse gemeenschap te staan, die vindt dat ze haar afkomst en ras verraadt.

Zelfs al is op een gegeven moment bekend is dat Hari onschuldig is en dat Ronald Merrick zijn boekje te buiten is gegaan tijdens de ondervraging, gebeurt er met hem niets. Hij krijgt een overplaatsing naar het leger en maakt vervolgens de ene promotie na de andere.
Hari wordt veroordeeld wegend politieke redenen en zal drie jaar in de gevangenis zitten.

Daphne Manners (Suzan Woolridge), Hari Kumar (Art Malik) en achteraan Ronald Merrick, (Tim Pigott-Smith)

Dit is het eerste deel van het verhaal.

In 1943 is Daphne overleden en leren we familie Layton kennen. Twee zussen, Sarah en Susan en hun moeder. Vader is kolonel en zit in krijgsgevangenschap, moeder probeert zich overeind te houden door veel alcohol en Sarah is degene die iedereen overeind houdt. Ze leert op hun vakantie adres de tante van Daphne kennen, die het half-Indische kindje bij zich heeft gehouden.

Daarna richt de focus zich op de familie Layton en hun verwikkelingen met de eerdere figuren, vooral de persoon Ronald Merrick.

Ronald Merrick is aan de ene kant een moedig man, tegelijkertijd is hij een ongelofelijke manipulator en een sadist. Hij is van eenvoudige komaf en probeert aan alle kant zich vast te klampen aan de betere standen. Hij minacht ze, maar wil er ook bij horen. Zijn wrok richt zich vooral op de mensen die op een goede kostschool zijn geweest, zoals Hari Kumar of de vader van Sarah Layton.

Hij weet zich in te dringen in de familie Layton en probeert hen aan alle kanten te manipuleren.

Sarah doorziet hem echter en heeft een grote afkeer van hem. Ze vindt een bondgenoot in sergeant Guy Perron, die door Merrick is ingelijfd. Guy heeft op dezelfde school gezeten als Hari en kende hem ook.

Ondertussen is er vriendschap ontstaan met Achmed Kasim, zoon van een Moslim minister, die echter van mening is dat er geen apart Pakistan moet komen, maar dat India ongedeeld moet blijven. Een mening die vreselijke gevolgen zal hebben.

De serie is onmogelijk om in zijn geheel te vertellen, er komt zoveel in voor en er zijn zoveel mensen die allemaal onderling verband hebben dat ik minstens drie artikelen nodig zou hebben om alles uit de doeken te doen. Er is dan ook een heleboel dat ik hier weglaat.

Ahmed Kasim (Derrick Branche), Guy Perron (Charles Dance)
en Sarah Layton (Geraldine James)

The jewel in the crown laat perfect zien hoe de verhoudingen waren tussen de Engelsen en de Indiërs, maar ook tussen de Engelse klassen onderling en de Indiers onderling. De politieke situatie komt heel goed naar voren en je krijgt een duidelijk beeld van wat er in India gebeurde in de laatste jaren van de Engelse kolonisatie van India.

De aankleding is, zoals meestal in een Britse serie, kloppend tot in de details en de acteurs die meespelen zijn fantastisch, Tim Piggot-Smith als Merrick en Geraldine James als Sarah zijn geweldig, maar ook Charles Dance, Peggy Ashcroft en natuurlijk Art Malik zijn fenomenaal.

De eerste keer zag ik de film als meisje, toen het werd uitgezonden op televisie. Ik zag de film voor het laatst zo'n tien jaar geleden, en dit was dus de derde keer. De serie is nog altijd mooi en heeft niets van zijn glans verloren. De buitenopnames zijn gemaakt in India zelf, en je kunt daarin goed zien hoe mooi India is.

Het is wel wat traag, vooral in de eerste paar delen, maar het verveelt desondanks geen moment.

Ik heb hier thuis nu de eerste twee delen van de boeken (tweedehands opgesnord) en ik ga eens kijken of de boeken beter, slechter of even goed zijn als de serie.
Maar de serie kan ik absoluut aanbevelen.