Aan de rand van een groot bos, Leo Vardiashvili

Saba is als jongetje met zijn oudere broer Sandro en hun vader Irakli naar Engeland gekomen. De familie kwam uit het door burgeroorlog verscheurde Georgie. Hun moeder, Eka, zou hen later nakomen als er geld was voor haar overtocht. Maar hoe hard Irakli ook werkte in Engeland, het lukte niet om voldoende bij elkaar te schrapen. 

Dan overlijdt Eka zonder dat haar zoons haar nog hebben gezien en Irakli besluit naar Georgie te gaan om erachter te komen wat er is gebeurd. Er is echter een klein probleem, binnen enkele weken na zijn aankomst in Tbilisi, verdwijnt Irakli. Sandro besluit hem achterna te gaan. Als oudste zoon voelt hij dat hij zijn vader moet helpen als die in de problemen zit. Helaas gebeurt er ook met Sandro iets, want na enkele weken neemt hij geen contact meer op met zijn broer. 

Saba heeft nog maar een mogelijkheid, zelf naar Tbilisi gaan om zijn vader en broer te zoeken. Dit bezoek begint al meteen vreemd, met een waarschuwing om niet te gaan. Bovendien krijgt hij meteen de politie op zijn nek die zijn paspoort innemen en hem vertellen dat er een arrestatiebevel is tegen Irakli. 

Saba weigert echter om al meteen aan het begin op te geven en probeert in de stad sporen te zoeken van zijn broer en zijn vader. Zijn broer heeft op verschillende plekken aanwijzingen achtergelaten, als een spoor van broodkruimels, graffiti op muren die alleen voor Saba te begrijpen zijn en die hem steeds een stukje verder brengen. Ondertussen krijgt hij hulp van de taxichauffeur Nador die zijn eigen demonen heeft, en is de stad in chaos omdat door een overstroming de dieren uit de dierentuin konden ontsnappen. 

Maar naarmate Saba meer broodkruimels vindt die zowel zijn broer als zijn vader hebben achtergelaten, komt ook de realiteit van Georgie steeds dichterbij. De armoede van de mensen, de diepe sporen die de burgeroorlog heeft achtergelaten en gevolgen van het conflict met Ossetie. Kan Saba zijn vader terugvinden en heeft dit sprookje een gelukkig einde, of ligt de werkelijkheid een stuk triester en genuanceerder? 

Leo Vardiashvili is zelf ook van Georgische afkomst en woont sinds zijn 12e in Engeland met zijn familie. Aan de rand van een groot bos is zijn eerste roman, maar ik hoop echt dat het niet zijn laatste roman zal zijn. 

Ik ben behoorlijk blanco aan dit boek begonnen. Ik had natuurlijk goede hoop dat ik het mooi zou vinden, maar ik kende de schrijfstijl niet en had weinig idee over de inhoud. Maar mijn gok heeft zeer goed uitgepakt, want ik vond het boek erg mooi. 

Nu weet ik niet zoveel van Georgie, ik wist eigenlijk alleen dat Stalin hiervandaan kwam. Maar ook Georgie heeft in de jaren ' 90 een burgeroorlog gehad, nadat de Sovjet Republiek zich in 1991 had losgemaakt van de Sovjet Unie en zich onafhankelijk had verklaard. Duizenden mensen zijn Georgie tijdens die oorlog ontvlucht, maar natuurlijk had niet iedereen die kans. De mensen die achterbleven, zaten in een half verwoest land, dat weer opgebouwd moest worden en dat was geen gemakkelijke opgave. 

Ik vind het altijd bijzonder interessant om meer te leren over een land waar ik weinig vanaf weet, en dit boek was hierin geen uitzondering. De verschrikkelijke situatie met Zuid-Ossetie komt ook aan bod, en de verschrikkingen die zich hier afspelen. Maar ook wordt heel mooi duidelijk dat alle mensen in deze regio uiteindelijk heel veel gemeen hebben, misschien wel meer dan ze zelf willen toegeven.

Saba kent zijn vaderland niet goed omdat hij nog maar een kleine jongen was toen hij wegging. Hij komt in een nieuwe situatie en moet zich staande zien te houden. Hij moet leren tussen de regels door te lezen, en navigeren tussen de herinneringen aan vroeger en de realiteit van nu. De chaos in de stad en de loslopende wilde dieren vormen een gevaar, maar de politie vormt bijvoorbeeld een ander gevaar waar hij op moet letten. Wie is er te vertrouwen en wie niet? En kan hij de aanwijzingen ontcijferen die zijn vader en broer hebben achtergelaten en erachter komen wat er nu precies gebeurd is?

Het verhaal heeft veel vaart en sommige stukken zijn onbedoeld grappig, al zijn er ook scenes die schrijnend zijn. De balans hiertussen is goed. De manier waarop de herinneringen aan vroeger, de mensen van vroeger en de gebeurtenissen nu zich afwisselen, is origineel en goed uitgewerkt. Het idee van het sprookje van Hans en Grietje komt regelmatig op verschillende manieren terug, ook dit is goed gedaan.

Het einde vond ik mooi en hoopgevend, Saba kan bepaalde dingen laten rusten en heeft waarschijnlijk een mooi nieuw begin, een toekomst die ertoe doet. 

Aan de rand van een groot bos is een mooi en goed debuut, en ik ben benieuwd wat deze schrijver in de toekomst nog uit zal brengen, want dit boek smaakt naar meer.

Originele Engelse titel: Hard by a great forest (2024)

Nederlandse uitgave 2024 door uitgeverij De bezige bij

Nederlandse vertaling: Auke Leistra

Bladzijdes: 382