Dagen zonder eind, Sebastian Barry

Thomas McNulty vertrekt halverwege de 19^e eeuw uit Ierland, om een nieuw leven te beginnen in Amerika. Hij was niet de enige, de hongersnood na de mislukte aardappeloogsten in 1845, zorgden ervoor dat tienduizenden arme Ieren in wrakke schepen de overtocht waagden.

Thomas McNulty komt ergens onder een heg waar hij beschutting zocht een andere zwerver tegen. John Cole, een jongen net als hij. En voortaan zullen ze het samen proberen te rooien.

Eerst nemen ze een baantje aan in een saloon als ‘beroepsmeisje’. Dit zijn jongens die zich verkleden als meisjes en met mijnwerkers dansen, die al eeuwen geen vrouw hebben gezien om hen de illusie van wat vrouwelijkheid te geven. Maar als jongens opgroeien, komt er een moment dat zelfs de meest benevelde mijnwerker er geen vrouw meer in kan zien en dan moeten ze op zoek naar iets anders.

John Cole en Thomas McNulty komen in het leger terecht. Op dat moment is de Verenigde Staten nog een jonge staat en heeft het nog niet helemaal de omvang bereikt die het uiteindelijk zou hebben. 

In 1846 waren Oregon, Idaho en Washington erbij gekomen en twee jaar erna staten als Californie, Nevada, Arizona en Utah. In deze immense vlaktes was nog bijna geen bebouwing, hoewel dat wel flink op gang begon te komen. De ene na de andere pionier ging richting het westen om een stuk grond te bemachtigen en zijn eigen leven vorm te geven.

Een probleem hierbij waren natuurlijk de Indianen, de oorspronkelijke bewoners van dit gebied. Met sommige Indianen waren verdragen afgesloten, maar niet elke stam wilde hieraan meedoen en verdragen werden ook van alle kanten geschonden. Als namelijk de pioniers kwamen, moesten de Indianen wijken, verdrag of geen verdrag, en vaak kwamen hier vijandelijkheden uit voort. En hier kwam het leger aan te pas.

John Cole en Thomas McNulty doen mee aan de slachtpartijen tegen de Indianen, want oorlogen zijn dit eigenlijk niet te noemen. De gruwelen hebben hun uitwerking op de jongens, zeker de moordpartijen op de vrouwen en de kinderen. In het fort wordt een schooltje opgericht voor de Indianenkinderen  en Thomas krijgt een zwak voor één van de meisjes. Als hij en John afzwaaien, nemen ze dit meisje mee als hun aangenomen dochter en vormen ze in de jaren erna een niet bepaald gemiddeld gezinnetje.

Na enkele mooie jaren breekt er een nieuwe oorlog uit, nu niet tegen de Indianen, maar tegen soldaten zoals zijzelf. De Amerikaanse burgeroorlog begint en John en Thomas nemen opnieuw dienst. Zij zullen voor de zoveelste keer moeten proberen om in een veranderende wereld te overleven, maar nu om hun gezin te beschermen, terwijl de gebeurtenissen van vroeger nog altijd hun schaduw werpen.

Sebastian Barry heeft nu een aantal verschillende romans geschreven die allemaal over leden van dezelfde familie gaan, in verschillende periodes van de Ierse geschiedenis. Ik kende van hem al De geheime schrift dat ik erg mooi vond en Dagen zonder eind was het tweede boek dat ik van hem las. En nu wil ik alles lezen.

In Dagen zonder eind wordt het verhaal verteld door Thomas en dit doet hij kleurrijk en vol verve. Van zijn leven voor hij John Cole ontmoet, horen we niet zoveel, alleen dat zijn ouders niet onbemiddeld waren voor ze in de hongersnood alles kwijt raakten. Maar het leven begint voor Thomas ook pas als hij John ontmoet en alles ervoor is niet belangrijk.

Er wordt op de achterflap eufemistisch gezegd dat John en Thomas wapenbroeders zijn, maar zij zijn minnaars, elkaars geliefden. In een wereld waarin dit zeker niet in het openbaar is toegestaan, vinden ze manieren om toch samen te zijn en grotendeels zichzelf te uiten zoals ze willen, zeker als ze niet langer in het leger zitten. Het scheelt dat ze in de wereld van het variété werken, en dat als er bedden te weinig zijn er wel vaker twee mannen één bed delen. Dat Thomas sinds zijn dagen als ‘beroepsmeisje’ graag in een jurk rondloopt, daar is ook wel een mouw aan te passen.

Het knappe is dat het gegeven van de homoseksuele relatie in het boek heel belangrijk is, want is het is het levensverhaal van Thomas en John en er is niemand van wie Thomas zoveel houdt als van John, maar tegelijkertijd is het heel onnadrukkelijk. Het wordt genoemd, maar vaak heel terloops  en zonder er een groot ding van te maken en dat maakt het juist zo mooi.

Het verhaal van Thomas en John speelt zich af tegen de achtergrond van de geschiedenis van de Verenigde Staten en dan besef je weer wat een gewelddadig begin dit land heeft gehad en hoe hard het leven er was. Het is geen wonder dat de gevolgen van beide situaties, de Burgeroorlog en de territoriale oorlogen tegen de Indianen, nog altijd doorwerken in de hedendaagse Amerikaanse maatschappij.

Sebastian Barry is een schrijver die in staat is om zijn personages met zijn taalgebruik tot leven te roepen. Hij schrijft kleurrijk, vol prachtige zinnen, mooie observaties en geweldige vergelijkingen. Dit smaakt naar meer. 

Ik heb hier ook het boek Duizend manen, dat een direct vervolg is op Dagen zonder eind, en dat bespreek ik dan ook binnenkort.

Originele titel: Days without end (2016)

Nederlandse uitgave 2016 door uitgeverij Querido

Nederlandse vertaling: Jan Willem Reitsema

Bladzijdes: 256