Dankbaarheid, Delphine de Vigan
En hoe belangrijk is het om dank je wel te kunnen zeggen? We zeggen honderden keren dank je wel, voor iemand die ons voor laat gaan in de bus, iemand die iets aangeeft of iets voor je doet. Voor allerlei onbenullige en kleine dingetjes zeggen we welgemeend 'dank je wel'. Maar zeggen we het ook voor de grote dingen in het leven, tegen de mensen die ons leven hebben gered?
In een compact, maar oh zo groot verhaal weeft Delphine de Vigan op prachtige wijze deze twee thema's door elkaar.
Dankbaarheid is het verhaal van een oude dame, Michka, die langzamerhand niet meer op zichzelf kan wonen. Ze valt, is onzeker en bang en vergeet de belangrijke dingen. Ze vergeet vooral de woorden, haar taal. En dat is voor iemand die bij een tijdschrift heeft gewerkt en altijd met taal bezig is geweest een verschrikkelijk punt.
Michka voelt dat haar wereld en haar autonomie wegglipt, zeker als ze verhuist naar een verzorgingstehuis. Hier komen op elk moment van de dag mensen binnen om een kopje koffie te brengen, de was ophalen, medicijnen geven enzovoort. Je huis ben je kwijt en je kamer is eigenlijk niet meer van jezelf.
De enige lichtpuntjes voor Michka zijn de bezoekjes van de buurvrouw Marie, die ze al kende toen die nog een klein meisje was. Marie is eigenlijk een soort dochter voor Michka geworden. Ook de bezoekjes van de logopedist Jérôme zijn fijne momenten in de week. Ondanks zijn oefeningen zie je toch dat elke keer opnieuw het moeilijker wordt voor Michka om zich uit te drukken. In het begin kan ze nog woorden die haar ontglippen vervangen door een ander woord, maar ook dit wordt steeds minder gemakkelijk.
Toch blijft Michka zich vastklampen aan iets wat ze nog moet doen. Ze heeft nog één taak te volbrengen. In de oorlog was ze opgenomen door een echtpaar, dat de hele oorlog goed voor het kleine Joodse meisje heeft gezorgd. Na de oorlog kwam een tante haar halen en heeft ze die lieve mensen nooit meer teruggezien. Ze heeft dus nooit de kans gehad om hen te bedanken, en dit is iets dat ze heel graag wil, want dit is belangrijk.
Marie heeft al enkele malen een advertentie gezet om informatie in te winnen, maar hier is nooit een reactie op gekomen. Misschien kan nu Jérôme uitkomst bieden.
Ik zal niet verder vertellen hoe het verder gaat, want daarvoor moet je zelf dit verhaal lezen. Delphine de Vigan weet heel goed duidelijk te maken hoe de aftakeling van Michka verloopt, met de woorden die steeds minder worden. Het contrast tussen de dromen van Mischka waarin ze nog wel de beschikking heeft over alle woorden en de werkelijkheid waarin dit niet het geval is, is schijnend. De dromen zijn ook schrijnend in een ander opzicht, ze laten zien hoe de wereld nu op Mischka overkomt en waar ze bang voor is.
We schakelen binnen het verhaal tussen Marie en Jérôme, die om en om een hoofdstuk vertellen, waardoor we niet alleen Mischka beter leren kennen, maar ook Marie en Jérôme. Mooi ook trouwens hoe er gespeeld wordt met werkelijkheid en twijfel, maar hier blijf ik bewust even heel vaag over, om niks verder te verklappen.
Dit verhaal had met gemak een keer zo lang kunnen zijn, maar het is de kracht van de sobere schrijfwijze van Delphine de Vigan dat ze niet meer woorden nodig heeft, alles past binnen die 157 pagina's. Dankbaarheid is ontroerend, indringend en heel erg de moeite waard.
Originele Franse titel: Les gratitudes (2019)
Nederlandse uitgave 2021 door uitgeverij De Geus
Nederlandse vertaling: Floor Borsboom
Bladzijdes: 157
Reacties
Een reactie posten