Jane Eyre, zes (6!) verfilmingen

De versie van 2006

Jane Eyre is meerdere keren verfilmd en bewerkt, er zijn 8 stomme films van gemaakt en 15 sprekende films. Ik heb in de afgelopen tijd meerdere versies gekeken, zes in totaal, die ik hieronder kort bespreek en vergelijk. Welke van deze versies is volgens mij het beste en waarom? 

Ik zal hier niet ingaan op de inhoud van het verhaal, daarvoor verwijs ik naar mijn bespreking uit 2013 die je HIER kunt vinden. 

Ik begin met de beste versie en eindig met de minste :-)

2006 met Ruth Wilson en Toby Stephen (miniserie)

Deze rol was de grote doorbraak voor Ruth Wilson, die daarna bijvoorbeeld Alice Morgan in Luther zou spelen. In deze versie van Jane Eyre zet ze een ontzettend goede Jane neer. De chemie met Toby Stephen als Rochester is geweldig, en Toby Stephen is een fijne Rochester. Met een bepaalde arrogantie, maar ook een onderliggende tederheid die uiteindelijk naar buiten komt.  

Ruth Wilson is een van mijn favoriete Jane Eyres, een mooie combinatie van pit, verlegenheid en eigenlijk precies zoals ik me Jane voorstel. Haar uitbarsting tegen Rochester ontroert me nog elke keer. De chemie tussen hen is perfect en volkomen geloofwaardig. 

Aangezien dit een mini-serie is die bijna vier uur duurt, hebben ze voldoende tijd om het verhaal goed te vertellen en getrouw te volgen. Alle belangrijke momenten krijgen genoeg aandacht en veel dialoog uit het boek komt terug. De aankleding, de details en alles klopt voor mijn gevoel en je wordt helemaal meegenomen in het verhaal. Jane's uitbarsting tegen Rochester over hoe ze zich voelt, ontroert me elke keer opnieuw.

Verder ook met Pam Ferris, Tara Fitzgerald ea. 

Ruth Wilson en Toby Stephen

Ruth Wilson als Jane Eyre

1983 met Zelah Clarke en Timothy Dalton (miniserie)

Deze vier uur durende mini-serie is een heel waarheidsgetrouwe verfilming van het boek. Het is een van de weinige verfilmingen die ik heb gezien, die heel veel dialoog gebruikt uit het boek, en bijvoorbeeld begint met de situatie in het Reed-huis, waar Jane als kind woont. 

Timothy Dalton is een uitstekende Rochester (eigenlijk mijn favoriet) en weet zijn sardonische kant, maar ook zijn genegenheid voor Jane heel goed te treffen. 

Zelah Clarke is allerliefst, misschien wel de liefste Jane van alle versies, en de chemie tussen de twee vond ik uitstekend. Haar bedeesdheid past uitstekend bij Jane, terwijl in bepaalde momenten ook haar vrolijkheid en vastberadenheid te zien is. Ik kan eigenlijk niet kiezen of Zelah Clarke of Ruth Wilson nu mijn favoriete Jane is, een gedeelde eerste plaats!

De opnames zijn wat ouderwets en geven een beetje een toneelgevoel, zoals je wel vaker hebt bij oude series zoals ook Upstairs, Downstairs, maar hier wen je heel snel aan en dan stoort het niet meer. 

Ik kijk hier elke keer met heel veel plezier naar en de enige reden dat deze versie op nr 2 staat is dat er wat meer vaart in de nieuwere versie zit. maar het verschil is minimaal. 

Timothy Dalton (l) en Shady (r) als Rochester en Pilot

Zelah Clarke als Jane Eyre

Zelah Clarke en Timothy Dalton

2011 met Mia Wasikowska en Michael Fassbender

Wat ik waardeer aan deze versie is dat ze beginnen met Jane's vlucht over de heide en dat haar voorgeschiedenis wordt verteld in flash-backs. Ze zijn vrij trouw aan het verhaal, hoewel ze natuurlijk bepaalde keuzes hebben moeten maken omdat het een film is met beperkte tijd. Maar ze hebben geen grote veranderingen gemaakt of veel belangrijks weggelaten. 

Voor mij is Mia Wasikowska geen goede Jane, ik kan op de een of andere manier niet aan haar wennen. Michael Fassbender is wel een fijne Rochester. Verder spelen bijvoorbeeld Judie Dench en Jamie Bell mee. 

Mia Wasikowska en Michael Fassbender

1943 met Orson Welles en Joan Fontaine

Met 1 uur en 37 minuten is dit geen lange film en het verhaal is flink ingekort. Ook zijn er veranderingen en meneer Rivers is nu opeens de arts die bij Jane komt als ze nog een kind is. Toch heb ik genoten van deze zwart-wit versie, vooral omdat Orson Welles een goede Rochester is, ik was daar eigenlijk nogal verbaasd over. Joan Fontaine is misschien iets te mooi voor Jane, maar weet haar wel heel goed neer te zetten. 

Orson Welles en Joan Fontaine

1996 met Charlotte Gainsbourg en William Hurt

Deze film begon vrij goed, en over het algemeen was dit een redelijke verfilming, waar echter wel wat belangrijke momenten uit het verhaal missen. Vooral op Lowood zijn er nogal dingen weggelaten of worden er gebeurtenissen toegevoegd zoals het knippen van Jane's en Helens haar.  Deze dichterlijke vrijheid vond ik echter niet zo heel erg, want het is wel dramatisch en is een goede manier om de situatie op Lowood duidelijk te maken. 

William Hurt is zeker niet de beste Rochester, maar ook niet de slechtste!!, en hoewel ik Charlotte Gainbourg als Jane wel goed vond, is er nagenoeg geen chemie tussen de twee. 

Het laatste half uur gaat de film echter volledig van de rails en wordt er zoveel weggelaten en veranderd dat het weinig meer met het verhaal te maken heeft. De regisseur is Franco Zeffirelli en dat is nogal een bekende naam, maar hier heeft hij een zooitje van gemaakt. Dat laatste half uur bedierf de film echt voor mij. 

Ook met Anna Paquin als jonge Jane, Geraldine Chaplin, Samuel West en Joan Plowright. En Elle McPherson als Blanche Ingram (serieus). 

Charlotte Gainsbourg en William Hurt

1997 met Samantha Morton en Ciaran Hinds

Oh dear. Deze versie had ik heel graag goed willen vinden, want Ciaran Hinds is een goede acteur die ik fantastisch vond in Persuasion en in Rome, maar als Rochester is hij afschuwelijk. Het enige dat hij doet is schreeuwen en afbekken en geen moment laat hij het respect zien dat Rochester voor Jane heeft, of de humor, de tederheid van Rochester. Ciaran Hinds geeft Rochester geen enkele nuance mee. De hond had nog meer nuance!

Samantha Morton is niet slecht als Jane, maar ook niet heel goed. Het grote probleem is dat er teveel dialoog is veranderd, waardoor het karakter van Jane niet meer klopt. Jane was weliswaar eerlijk tegenover Rochester, maar ook terughoudend en bedeesd en zich volkomen bewust van het standsverschil tussen hen. In deze versie staat Jane op haar strepen, is ze beledigd en hautain en veel te vrij in haar doen en laten.

Ook andere personages kloppen niet en St.John Rivers is opeens een vriendelijke, redelijke man en zelfs Blanche Ingram doet aardig. 

Tot slot zijn er ook nog een paar cruciale gebeurtenissen weggelaten en hoor je te vaak Jane die in een Voice-over vertelt wat er gebeurt, wat op een gegeven moment vervelend wordt.

Al deze redenen zorgen ervoor dat ik dit een vreselijke versie vond, met een echt afschuwelijke Rochester, en daarom is dit een versie die ik nooit meer zal bekijken.  

Ciaran Hinds en Samantha Morton

Conclusie

Ik heb een voorkeur voor verfilmingen die dicht bij het originele verhaal blijven en de twee mini-series in dit overzicht komen daar het dichtstbij en die zou ik iedereen van harte aanbevelen. Zowel met die uit 2006 als die uit 1983 kun je eigenlijk niet verkeerd gaan, ze zijn beide fantastisch. 

Maar elke versie heeft wel een paar goede dingen en het is interessant om verschillende interpretaties te bekijken en te zien welke keuzes er gemaakt zijn. Dat ik de versie van 1997 niet goed vond en nooit meer zal kijken, wil natuurlijk niet zeggen dat anderen hier niet van kunnen genieten, misschien is Ciaran Hinds jouw favoriete Rochester en vind je deze versie geweldig!

Ik vond het vooral heel erg leuk om me elke keer opnieuw te laten meevoeren, want in welke versie dan ook, het blijft een prachtig verhaal. Bovendien was het een leuke aanvulling op mijn Bronte- leesproject!