Aan ons vooraf, Giorgio Fontana
We beginnen in 1917 als soldaat Maurizio Sartori de verschrikkingen van het front niet langer aankan, en deserteert. Hij komt terecht op de boerderij van de familie Tassan, waar hij de rest van de oorlog kan blijven. Men weet dat hij een deserteur is en men minacht hem er een beetje om, maar Maurizio werkt hard en houdt zich gedeisd.
Als de dochter van het gezin, Nadia, in verwachting raakt, doet Maurizio wat hij het beste kan, en dat is opnieuw weglopen. Maar waar het leger niet achter hem aankwam, doet vader Tassan dit wel. Hij reist naar het dorp van Maurizio en komt hem halen.
Maurizio en Nadia trouwen en zullen uiteindelijk drie zonen krijgen, Gabriele, Domenico en Renzo. Het gezin vertrekt van het platteland naar de stad, maar Maurizio kan zijn draai nooit helemaal vinden. Zijn eigen onvermogen, zijn dubbele verraad, blijven aan hem knagen.
Gabriele is de bolleboos, degene met de hersens, hij gaat studeren en tijdens de oorlog vervult hij zijn dienstplicht als officier, maar als de Duitsers de macht in Italie overnemen, duikt hij onder.
Renzo houdt niet van school en niet van regels en hij laat zich weinig zeggen. Hij brengt kranten rond voor het communistische verzet, en wil zich aansluiten bij de partizanen in de bergen, maar zijn moeder weigert hem te laten gaan. Iets dat Renzo haar nooit zal vergeven.
Domenico tenslotte zit als soldaat in het leger, maar hij zal het krijgsgevangenkamp in Noord-Afrika niet overleven. Zijn dood zal zijn broers altijd bijblijven, terwijl hun levens verder gaan en zij elk een compleet andere richting opgaan.
Gabriele wordt leraar en is een steunpilaar van de gevestigde macht, hij stemt zijn hele leven christendemocraten en regels zijn belangrijk voor hem. Renzo verhuist naar Milaan en wordt arbeider in een staalfabriek, en is een overtuigde communist. Beide broers trouwen en krijgen kinderen, die weer andere keuzes maken. In de jaren ' 70 is bijvoorbeeld de dochter van Gabriele anarchist en de zoon van Renzo begint naar de Mis te gaan en wordt weer katholiek.
De beide broers hebben bijna geen contact met elkaar, maar de neven en nichten zien elkaar regelmatig, zodat de familie niet helemaal uit elkaar valt.
Alle elementen van de Italiaanse geschiedenis komen in Aan ons vooraf naar voren, de industrialisatie en de landarbeiders die naar de steden trekken, de opkomst van het fascisme en de Tweede Wereldoorlog, de strijd na de oorlog tussen de fascisten aan de ene kant en de communisten aan de andere kant. De gepolariseerde jaren '70 toen extreem-links verdeeld was en de anarchisten niet met de communisten wilden praten en sommige groepen steeds radicaler werden en naar geweld grepen. De opkomst van Berlusconi en eind 20e eeuw de veranderingen in de politiek en de moeilijkheden voor de jeugd om een baan te vinden in Italie, de reden dat zoveel Italiaanse jongeren naar andere Europese landen trokken want hier was in ieder geval wel een kans om werk te vinden. Door allerlei details over politici, gebeurtenissen, muziek en andere culturele zaken, zien we de jaren voorbijgaan en de eeuw veranderen.
En tegen die achtergrond de familie Sartori, die al deze gebeurtenissen meemaakt en meekrijgt. Een familie die behept blijkt met een soort vloek waar Maurizio al last van had, nergens te kunnen aarden en altijd het idee hebben dat je ergens anders naar toe moet, een verkeerde keuze hebt gemaakt. Zij spelen geen grote rol in de geschiedenis, ze zijn niet allemaal gelukkig, maar ook niet altijd ongelukkig. Ze worden beïnvloed door de geschiedenis en de levens van de volgende generatie ziet er weer anders uit dan die van hen die hen voorgingen.
Toch proberen ze bepaalde dingen vast te houden, zoals hun Friulische afkomst (wij Friuliers drinken twee keer per dag, tijdens de maaltijd en daarbuiten), maar tegelijkertijd worden veel zaken niet uitgesproken of pas veel te laat, waardoor ook veel dingen verdwijnen in de mist van het geheugen en de verlopen tijd.
Aan ons vooraf heeft zo'n 700 pagina's, maar het verveelt geen moment door de relatief korte hoofdstukken waarin je steeds een nieuw perspectief krijgt. Bovendien maakt het boek sprongen door de tijd, waardoor je in een nieuwe periode terecht komt en even weer moet zien hoe de situatie is. Vlotte dialogen en humor (vaak onbedoeld) maken dat je het boek eigenlijk niet los kan laten.
Haarscherp laat Giorgio Fontana zien hoe dwaas sommige situaties zijn, of hoe schrijnend, en soms krijg je een heleboel informatie door een enkele dialoog. Zoals wanneer oom Renzo door zijn anarchistische nichtje wordt uitgenodigd om aan haar groep te vertellen over de Strijd Tegen Het Kapitaal, maar Renzo binnen de kortste keren duidelijk maakt welk verschil er is tussen je hele leven staalarbeider zijn en lange uren maken in de fabriek en filosofie studeren en vooral praten over de theorie van de 'Strijd'. Ik mocht Renzo trouwens helemaal graag, hoe onverzettelijk en compromisloos hij ook was. Op een gegeven moment kan hij naar Polen voor een bezoek aan de vakbond daar, maar hij komt er een beetje gedesillusioneerd vandaan.
Hij was er met een zekere ongerustheid, een bepaalde afkeer vandaan gekomen. De mensen leken hem er helemaal niet zo goed aan toe te zijn als hem was verteld. Het waren dan wel allemaal communisten, ook de bazen, maar als het allemaal communisten zijn, vroeg Renzo zich af, wie is er dan de vijand? En valt er wel te leven zonder vijand?
Leven zonder vijand is voor Renzo niet te doen, maar elke nieuwe generatie heeft weer andere vijanden en andere problemen en iedereen in de familie Sartori moet zijn of haar eigen oplossing zien te vinden, een manier om het leven zin te geven.
Aan ons vooraf is een van die grootse Italiaanse romans, en hoewel we hier een tijdje op hebben moeten wachten, is dat wachten de moeite meer dan waard geweest!
Originele Italiaanse titel: Prima di noi (2020)
Nederlandse uitgave 2023 door Uitgeverij De Arbeiderspers
Nederlandse vertaling: Jan van der Haar
Bladzijdes: 705
Reacties
Een reactie posten