Een keukenmeidenroman, Kathryn Stockett

De Nederlandse titel is eigenlijk een beetje gek, want in het Engels is het gewoon The help. Het is het verhaal van de zwarte meiden in het zuiden van de Verenigde Staten, die werken als dienstmeisje bij de blanke mevrouwen.

Het is 1962 in Mississippi. Een tijd waarin er langzaam een begin wordt gemaakt met het einde van de segregatie en er aan de verhoudingen die al jarenlang vast liggen getornd wordt. 

De eerste zwarten worden toegelaten tot de blanke scholen en universiteiten, desnoods met bescherming van het leger en de burgerrechtenbeweging wordt steeds actiever. 

Voor de zwarte bevolking in de kleine stadjes in het zuiden veranderde er echter nog weinig. De ‘Jim Crow wetten’, de regels die erop gericht waren om de zwarte en de blanke bevolking van elkaar te scheiden, gelden nog steeds en de Klan trad hard op tegen zwarten die een grote mond hadden.  

‘Een keukenmeidenroman’ is het verhaal van Aibileen, Minny en Miss Skeeter. Aibileen is dienstmeisje bij Miss Leefold, Minny werkte bij de moeder van Miss Hilly, maar omdat deze dame naar een tehuis gaat, is Minny haar baan kwijt. Omdat zij iemand is die haar mond niet dicht kan houden, is het voor haar niet gemakkelijk om een nieuwe baan te vinden. Aibileen had er nooit veel moeite mee om haar mond dicht te houden, maar sinds haar zoon is verongelukt broeit het bij haar ook.

Miss Skeeter (letterlijk: langpootmug, haar bijnaam omdat ze zo onelegant lang is) is op school bevriend geweest met Miss Leefold en Miss Hilly, maar is nog niet getrouwd en wil graag journalist worden. Zij krijgt bij het plaatselijke sufferdje de column van huishoudelijk advies en aangezien zij daar helemaal niets vanaf weet, komt zij bij Aibileen voor tips.

Skeeter beseft dat als ze echt journalist wil worden en een boek wil schrijven, ze een onderwerp moet nemen dat haar na aan het hart ligt. Sinds ze een klein meisje was, was daar altijd hun zwarte hulp Constantina, door wie ze eigenlijk is opgevoed. Maar als Skeeter studeert, vertrekt Constantina. En niemand wil haar vertellen wat er is gebeurd of waar Constantina naar toe is gegaan.

Skeeter wil meer weten van de zwarte hulpen en de spagaat waarin zij zitten. Zwarte hulpen moeten de kinderen opvoeden, maar worden niet vertrouwd met het tafelzilver. Zwarte hulpen moeten gebruik maken van een aparte wc, hebben hun eigen bord en kopje, en kunnen elk moment ontslagen worden en als een mevrouw dan zegt dat ze oneerlijk is of niet goed werkt, krijgt ze nergens meer een baan.

Skeeter vraagt of Aibileen haar wil helpen en ondanks het gevaar stem Aibileen toe. Ook Minny wil helpen en later komen er ook andere hulpen om hun verhaal te doen.

Ik heb ‘Een keukenmeidenroman’ van Kathryn Stockett in één ruk uitgelezen, ik vond het een ontzettend mooi boek. Een klein minpuntje voor mij is dat de slechten zo echt slécht zijn. Miss Hilly is een ongelofelijk kreng, daarom is het erg gemakkelijk een hekel aan haar te hebben. Ik had het interessanter gevonden als zij ook een paar goede eigenschappen had gehad, maar daarbij toch die neerbuigende houding had ten opzichte van de zwarte hulpen. Maar dat is dan ook het enige waar ik kritiek op heb.

Het boek heeft humor, laat je meevoelen met Aibileen en Minny en de andere zwarte hulpen. Je ziet hoe Skeeter groeit en langzaam haar eigen weg vindt. Ook andere personages zoals Miss Celia worden zo beschreven dat je ze voor je ziet. 

Kathryn Stockett is opgegroeid in Mississippi en haar familie had ook een zwarte hulp.  Ze schrijft achterin dat ze het moeilijk vond om die relatie goed te beschrijven, omdat er zo’n fundamentele ongelijkheid was tussen de hulpen en hun mevrouwen dat er nooit sprake kon zijn van werkelijke vriendschap. Maar wat mij betreft is Kathryn Stockett er uitstekend in geslaagd om de situatie van zowel de zwarte hulpen als de verschillende houdingen van de blanken weer te geven. 

Oorspronkelijke titel: The help
Uitgegeven in: 2009
Nederlandse uitgave 2010 door uitgeverij Mistral
Nederlandse vertaling: Ineke van Bronswijk
Bladzijdes: 495