Tentoonstelling: Silence out loud

Willem van Althuis, Laaxum

Wat is stilte en hoe verhoudt de kunst zich tot stilte? Sommige kunstenaars proberen om datgene dat niet te zien is, toch zichtbaar te maken. 

Zoekend in de leegte, in het licht, in de nevel, de hemel of onder water. Kijkend naar mensen die zich afdraaien van de kijker of juist in hun sereniteit de stilte verbeelden.

Is de stilte te vinden in het witste wit, of juist in het peilloze zwart? Is leegte stilte, is God stilte of valt dit allemaal samen?

De tentoonstelling Silence out loud in museum Kranenburgh in Bergen is samengesteld door Joost Zwagerman, die de opening in december 2015 zelf niet heeft meegemaakt.

Bijna twee jaar heeft hij zich hiermee beziggehouden, sprak hij met musea en kunstenaars om uiteindelijk tot deze selectie te komen. Het resultaat is een overzicht van bijna honderdvijftig werken van verschillende kunstenaars, voornamelijk uit Nederland en België, die op de een of andere manier de stilte uitbeelden en proberen te vangen op het doek.

 

Hendrik Kerstens, Paula

Ik vond de tentoonstelling bijzonder mooi, heel divers en afwisselend, maar toch consistent omdat er één thema is; de stilte. Sommige werken vond ik adembenemend mooi, anderen lieten me nadenken of drukten de stilte zo goed uit dat ik die bijna lijfelijk kon voelen.

Marlene Dumas, Crucifix 2011

Als het echter de bedoeling was dat de bezoekers van de tentoonstelling ook stil waren en in stilte de stilte zouden ervaren, dan ging dat een beetje de mist in, aangezien dit nergens stond aangegeven en er alleen een vriendelijke mevrouw af en toe wat halfslachtig mensen tot zacht praten maande. Maar misschien was dat ook niet de bedoeling om het in stilte te ondergaan en was het voldoende om het op je in te laten werken en de stilte te laten doorwerken, zodat je er later aan terugdenkt en er alsnog stil van wordt.

 

Lara de Moor, Lullaby

Prachtige aanvulling bij deze tentoonstelling is het boek van Joost Zwagerman, De stilte van het licht, waarin hij in verschillende essays probeert de stilte dichterbij te komen en te begrijpen waar in de kunst de stilte te vinden is. Hij beschrijft hierin ook een aantal werken die in de tentoonstelling te zien zijn, maar trekt het ook verder door.

Ik heb expres gewacht met het lezen van dit boek totdat ik de tentoonstelling had gezien. Meestal doe ik dit andersom en lees ik eerst het boek, maar in dit geval wilde ik eerst de tentoonstelling ervaren. Op die manier bleef het niet bij abstracties, maar kon ik wat ik las meteen relateren aan wat ik had gezien. Bovendien kon ik op deze manier de herinnering aan de tentoonstelling die heel veel indruk op me heeft gemaakt langer vasthouden.

Silence out loud is nog tot 12 juni in museum Kranenburgh in Bergen te zien en ik kan het iedereen aanraden om daar naar toe te gaan en de stilte zelf te ervaren.

Let wel op als je naar de wc gaat, dan heb je de namelijk nogal surrealistische ervaring dat je, terwijl je daar zit, delen hoort uit interviews met Joost Zwagerman. Ergens wel leuk, maar ook een beetje maf en bevreemdend.