Circe, Madeline Miller

Circe is de dochter van Helios, de god van de zon, die elke dag met zijn strijdwagen door de hemel rijdt. Circe is niet erg geliefd aan het hof van haar vader, voor de andere goden is ze te gewoontjes, te saai en te lelijk. 

Voor de goden, die onsterfelijk zijn en voor wie verveling op de loer ligt, tellen alleen het laatste nieuwtje en de kans om meer macht te verwerven. Er is een constante strijd gaande tussen de Titanen, waar Helios toe behoort en Olympiërs, de nieuwe goden die de macht hebben over genomen, onder leiding van Zeus. 

Als kind is Circe er bijvoorbeeld getuige van hoe Prometheus wordt gestraft omdat hij vuur aan de mensen heeft gegeven en Circe is gefascineerd door zijn moed en zijn motieven. 

Zelf is ze namelijk ook getroffen door de sterfelijke mensen, al loopt haar experiment om de visser Glaucos onsterfelijk te maken niet helemaal zoals ze had gehoopt. Als ze ook nog de nymf Scylla in een zeemonster verandert, wordt Circe verbannen voor deze heksenkunsten naar een eenzaam eiland, waar ze de rest van de eeuwigheid zal moeten doorbrengen. 

Circe weet haar leven te maken op het eiland en haar karakter dat lijkt op die van stervelingen, helpt haar om haar heksenkunsten te oefenen en haar vaardigheden te verbeteren. Volharding is iets dat de goden niet interesseert, maar voor Circe is het de enige manier om te oefenen en te blijven leren van mislukkingen. Ze leert de kruiden en de planten te gebruiken en hoe ze haar wil moet inzetten om de wereld te veranderen. 

Ondertussen gaat de geschiedenis niet aan Circe voorbij, ze is betrokken bij de geboorte van de Minotaurus, ze leert de handwerksman Daedalus kennen en Jason en Medea komen bij haar langs op hun vlucht na de diefstal van het Gulden Vlies. 

Maar als de held van de Trojaanse oorlog, de meesterstrateeg Odysseus aankomt op het eiland, neemt het leven van Circe een heel andere wending. Misschien zal ze nu niet langer aan de zijlijn blijven staan, maar een nieuwe plek voor zichzelf weten te scheppen. 

Van Madeline Miller las ik eerder Een lied voor Achilles, dat ik bijzonder mooi vond. Ook de boeken van Pat Barker over de Trojaanse oorlog heb ik in de afgelopen weken gelezen en ik zat dus helemaal in de Griekse mythologie. Circe paste hier perfect bij. 

Als je de Griekse mythologie goed kent, is Circe een prachtige nieuwe kijk op de bekende verhalen. Niet dat de Griekse Goden nu heel sympathiek zijn, want dat zijn ze zeker niet. Maar wel wordt goed duidelijk wat onsterfelijkheid doet met iemand, en hoe anders het leven van stervelingen is. Als mensen maar nietige, imperfecte wezentjes zijn die in een oogwenk weer dood zijn, dan laat je je aan hen weinig gelegen liggen. Je haalt als god één keer adem en die mensjes zijn alweer weg. 

Maar als je dan als god je gunst aan een sterveling geeft, dan wil je daar wel absolute trouw en aanbidding voor terug. Dit verklaart de boosheid van Athena als Odysseus naar haar idee niet dankbaar genoeg is voor haar hulp tijdens de oorlog. 

De worsteling van Circe hierin, met aan de ene kant haar goddelijke aard, en aan de andere kant haar bijna menselijke karakter, wordt heel inlevend en mooi beschreven. De verschillende personages komen echt tot leven en ook de onmacht die Circe voelt om te leren omgaan met de achteloosheid van de nimfen en Titanen om haar heen, toch haar familieleden, is ontroerend en mooi gedaan. 

Als je trouwens niet thuis bent in de Griekse mythologie, dan hoeft dat je beslist niet tegen te houden, er is absoluut geen voorkennis vereist om dit boek te begrijpen of de verhalen erin te leren kennen. 

Madeline Miller heeft opnieuw een heel mooi boek geschreven, dat ik vooral waardeer omdat het een nieuwe kijk geeft op de bekende verhalen, vanuit een origineel oogpunt. Circe komt voor in de Odysee, maar meer dan dat ze de mannen van Odysseus in varkens verandert, weten we niet van haar. Dit geeft haar een achtergrond, een persoonlijkheid en een geschiedenis dat ik geboeid heb gelezen. 

Heel mooi weet Madeline Miller de wereld van de goden, heksen en stervelingen neer te zetten, zodat je je geen moment afvraagt of dit wel klopt of wel geloofwaardig is. Vanaf het allereerste begin klopt de toon en de kloppen de handelingen. Je gaat volkomen mee in de wereld van Circe, en de bekende figuren uit de Griekse mythologie komen helemaal tot leven. 

Kortom, een absolute aanrader. 

Originele Engelse titel: Circe (2018)

Deze Nederlandse uitgave 2021 door Rainbow uitgeverij 

Nederlandse vertaling: Miebeth van Horn

Bladzijdes: 371