Vermeer in het Rijksmuseum

Het melkmeisje 1658-61

Een van de bekendste Nederlandse schilders uit de 17e eeuw is Johannes Vermeer. Hij werd geboren in Delft in 1632 en stierf in 1675. Zijn ouders dreven een herberg, maar Johannes was voorbestemd voor iets anders. We weten niet bij wie hij in de leer is gegaan, maar hij zou uitgroeien tot een zeer gewaardeerd schilder. 

Huishoudelijke taferelen, vaak met een vrouw in de hoofdrol zijn de werken waar hij het meest mee bekend is geworden. Een vrouw die een brief leest, of een brief schrijft, een dienstmeisje, een vrouw die op een muziekinstrument speelt zijn steeds terugkerende motieven. Maar hij heeft ook enkele religieuze schilderijen gemaakt, en ook een klassiek werk is van hem overgebleven. 

Zijn nauwkeurige manier van werken zorgde ervoor dat hij niet veel schilderijen maakte, en tegenwoordig zijn er nog 37 in de wereld, al is van een enkele onzeker of het werkelijk een Vermeer is. 

In het Rijksmuseum in Amsterdam is nu een grote Vermeer tentoonstelling te zien, waar 28 van zijn werken te bewonderen zijn. Dit is het grootste aantal dat ooit voor een Vermeer-tentoonstelling bijeen is gebracht. Na maart zijn er trouwens nog 27 te zien, want Het meisje met de parel dat geleend was van het Mauritshuis, gaat dan weer terug naar Den Haag. De schilderijen komen oa uit de Verenigde Staten, Japan, Duitsland, Ierland, Groot Brittannië en Frankrijk.

Vorige week ben ik met mijn ouders naar deze tentoonstelling geweest en dat was prachtig. Dit is toch wel een Vermeer tentoonstelling die je gezien moet hebben, maar met ons dacht half Nederland hetzelfde. De tentoonstelling is ondertussen al uitverkocht en het was er druk, ondanks dat we er voor tien uur waren. Vooral in de eerste zalen was het lastig om een blik op de schilderijen te kunnen werpen, omdat er zo'n gedrang was. Een stukje verder begonnen de mensen zich meer te verspreiden en kon je redelijk goed bij elk schilderij terecht. 

De geograaf 1668-69

Vrouw met parelsnoer 1662-65

Als je aan Vermeer denkt, dan denk je aan licht, aan kalme, rustige taferelen en Hollandse interieurs en die waren hier meer dan genoeg. Het is prachtig om zoveel schoonheid bij elkaar te zien. Je ziet dan bepaalde zaken terugkeren, zoals een geel fluwelen jasje met hermelijn dat meerdere modellen hebben gedragen! Prachtig kon je zien hoe meesterlijk Vermeer de glans op stof kon vastleggen, en speelde met het licht. 

Christus in het huis van Maria en Martha 1654/1656

Het meisje met de parel, 1665-67

Vermeer weet steeds een sfeer van intimiteit op te roepen waardoor je het gevoel krijgt dat je erbij bent in die kamer, met de tegels op de vloer en het pluchen kleed op tafel, waar iemand een brief schrijft. Geen grootste, pompeuze taferelen, geen karikaturen, maar een rust en een eenvoudige schoonheid die meteen tot je ziel spreken. Vermeer weet me altijd te raken en deze tentoonstelling deed dat ook door de grote hoeveelheid. Soms wist je bijna niet waar je moest kijken, en was het moeilijk om even stil te staan bij een schilderij, zodat ik niet alles op me in kon laten werken zoals ik had gehoopt. Ik had graag in iets meer rust en ruimte  de werken willen bewonderen, maar ik begrijp ook wel dat dit nu gewoon niet mogelijk was. 

Ik ben in ieder geval dankbaar dat we hier naar toe konden en al deze werken bij elkaar hebben gezien. 

Onderbreking van de muziek 1658-61

De tentoonstelling is niet chronologisch, maar is opgebouwd met een aantal thema's, zoals de blik naar buiten en de blik naar binnen. Daardoor kun je goed schilderijen vergelijken en zien hoe Vermeer bepaalde dingen steeds terug laat komen. 

De tentoonstelling is nog tot 4 juli 2023 te zien, maar zoals ik al zei is het al volledig uitverkocht. Mocht je kaarten hebben en nog gaan, dan wens ik je heel veel plezier, het is zeer de moeite waard.

Het was zo druk dat ik slecht foto's kon maken en dit zijn de enige die nog een beetje gelukt zijn!