Leven en liefde (The professor), Charlotte Bronte

Dit boek is zowel Charlotte Brontes eerste als laatste boek. Het is het eerste boek dat ze schreef, maar het laatste dat werd uitgegeven, in 1857 na haar dood. Ik heb het nu gelezen omdat ik me had voorgenomen om alle Bronte romans te lezen, maar ik begrijp heel goed dat dit boek geweigerd werd, waar tegelijkertijd Wuthering Heights en Agnes Grey door de uitgevers werden geaccepteerd. 

The professor (in deze Nederlandse vertaling met de belachelijke titel Leven en liefde), is namelijk een vrij vervelend boek. 

De hoofdpersoon is William Crimsworth, een jongeman die net is afgestudeerd. Hij heeft een baan nodig maar weigert een positie als dominee die zijn rijke oom hem aanbiedt, omdat die oom zijn moeder slecht heeft behandeld omdat ze beneden haar stand was getrouwd. William neemt een kantoorbaantje aan bij zijn oudere broer, die echter geen broederlijke gevoelens voor hem koestert en hem slecht behandelt. 

William vertrekt vervolgens naar Brussel, waar hij leraar Engels wordt op een jongensschool, maar ook lessen verzorgt op de naastgelegen meisjesschool. Helaas is iedereen die hij hier tegenkomt bot en dom (want Vlaams), arrogant (want Frans) en achterbaks en slinks (want Katholiek). Gelukkig komt hij Frances tegen, die enige die hem waard is, want zij is zowel Engels als protestants. Na enige moeilijkhede en nare machinaties trouwen William en Frances. 

Dat Charlotte Bronte weinig op had met de Belgen of Katholieken, was al eerder duidelijk en komt in al haar andere boeken ook wel naar voren. Maar hier werd het heel vervelend, want het ging maar door. William Crimsworth is daarbij heel erg van zichzelf overtuigd, en hij beziet de rest van de wereld als minderwaardig. Hijzelf maakt geen enkele groei of verandering door, aan het eind van het boek zijn al zijn vooroordelen nog eens lekker bevestigd. 

Wat me vooral begon tegen te staan is dat William een ongelofelijke negatieve zeurpiet is, die telkens opnieuw vindt dat hij niet genoeg op waarde wordt geschat. Ik weet niet hoe gelukkig dat huwelijk tussen William en Frances zal zijn geweest, met iemand die constant zoveel bevestiging nodig heeft en steeds wil dat anderen zien (en beamen) hoe geweldig hij wel niet is. 

The professor begint met een rare constructie van een brief die William schreef aan een oude vriend. Die vriend heeft de brief nooit gekregen, maar William heeft zelf een afschrift. Verder wordt het verhaal lineair verteld en de kunstgreep aan het begin brengt verder helemaal niets. Die vriend wordt daarna ook nooit meer genoemd. 

Na de afwijzing van dit boek zou Charlotte Bronte Jane Eyre schrijven, een boek dat met kop en schouders boven deze uitsteekt en waarmee ze haar naam vestigde. Elementen van The professor komen wel terug in Jane Eyre en ook in Villette, maar dan veel beter uitgewerkt. 

Ik heb dit boek eigenlijk alleen maar uitgelezen omdat ik per se alle Bronte romans gelezen wilde hebben, maar waar ik de andere romans zeker nog vaker zal lezen, denk ik dat het voor The professor bij deze ene keer laat. 

Twee problemen trouwens bij deze Nederlandse versie, ten eerste dus de idiote titel, maar ten tweede het bijzonder kleine lettertype waarin dit boek gedrukt is. De vertaling zelf loopt trouwens prima, daar is niets op aan te merken. 

Oorspronkelijke Engelse The professor (1857)

Deze Nederlandse uitgave 2005 door uitgeverij Kemper Conseil Publishing

Nederlandse vertaling: Temilo van Zantwijk en Agave Kruijssen

Bladzijdes: 237