Een echte man, Mohamed Mbougar Sarr

Ndene Gueye is na zijn studie in Frankrijk teruggekeerd naar zijn geboorteland Senegal. Hij doceert Franse literatuur aan de universiteit, maar is een beetje teleurgesteld. Hij had grote verwachtingen dat hij het literatuur onderwijs zo zou hervormen dat alle studenten razend enthousiast zouden worden over  de Franse klassieken. Helaas is de werkelijkheid anders en zijn de meeste studenten amper geïnteresseerd. 

Ndene brengt zijn dagen door met werktuigelijk zijn lesjes afdraaien en zijn nachten met Rama, een jonge vrouw met wie hij een soort los-vaste relatie heeft. 

Op een avond laat Rama hem een filmpje zien op haar telefoon dat viraal is gegaan. Op dit filmpje is te zien dat een woedende menigte het lijk van een man opgraaft die volgens hen geen recht had om tussen fatsoenlijke moslims begraven te worden, want de man was een homoseksueel. 

In Senegal is homoseksualiteit een probleem, want velen zien het als een zonde die door de witte mensen is meegebracht en die totaal niet past of hoort binnen de Senegalese cultuur of de Islamitische traditie. Dat er natuurlijk altijd al homoseksualiteit heeft bestaan, ook in Senegal, wordt hierbij genegeerd. 

Vanuit de moskeeën wordt opgeroepen om geen medelijden met dit soort types te hebben en de regering kondigt maatregelen af om de verspreiding van materiaal en ideeen over homoseksualiteit tegen te gaan. Dit resulteert regelmatig in een grote, gewelddadige heksenjacht op mensen die ervan verdacht worden homo of lesbienne te zijn. 

Ndene heeft eigenlijk nooit zo nagedacht over homo's, hij is weliswaar geen strikte moslim, maar heeft nooit echt vraagtekens gezet bij de manier waarop er tegen homoseksualiteit wordt aangekeken. Maar het filmpje dat hij ziet, raakt hem, op de een of andere manier. Hij wil er meer van weten, wie was die man en was hij werkelijk homoseksueel? Ndene raakt met mensen in gesprek en moet zijn eigen ideeen onder de loep houden, en bijstellen. 

Maar terwijl hij dit doet, beginnen de geruchten ook over hemzelf rond te gaan, zeker als hij weigert om zich aan de richtlijnen van het ministerie te houden die stellen dat een homoseksuele dichter als Verlaine niet behandeld mag worden in de les. 

Maar hoever kan hij gaan en welke keuze moet Ndene maken? 

Van Mbougar Sarr las ik eerder De diepst verborgen herinnering van de mens, een boek dat ik prachtig vond en ademloos heb gelezen. 

Een echte man is eerder geschreven, maar is nu pas in het Nederlands vertaald, is een heel ander verhaal. In nog geen 200 pagina's zien we de worsteling van iemand die voor het eerst ergens bij stil staat en nadenkt wat dat doet met hemzelf en met de wereld. Drie gesprekken vallen hierbij op en laten zien dat iedereen vast zit in een bepaald systeem en probeert hierin te overleven, en dat niemand precies durft uit te komen voor wat ze misschien werkelijk denken.

Het gesprek dat hij met zijn oude collega heeft die hem maant om wat meer voorzichtig te zijn, geeft veel inzicht. Het gesprek met zijn vader is triest, aangezien zijn vader juist van zijn collega's in de moskee het verwijt kreeg te toegevend te zijn ten opzichte van homo's, omdat hij in een preek aangaf dat men voor hen moest bidden, en nu niet meer kan afwijken van de harde lijn. Tot slot is daar het gesprek dat Ndene heeft dat licht werpt op de hypocrisie van de maatschappij. Drie gesprekken, die je als lezer enorm raken en die je zelf ook doen nadenken. 

Als ik eerlijk ben vond ik dit boek iets minder mooi dan De diepst verborgen herinnering van de mens. Ik vond het wel mooi, maar beduidend minder. Toch bleef Een echte man me lang bij, ook nadat ik het boek allang had dichtgeslagen. En naarmate ik er meer over nadacht, werd mijn waardering voor het boek groter. 

Ik vind het namelijk een boek van belang, omdat het over een onderwerp gaat dat nog altijd veel oproept, zeker in een maatschappij waar dit verboden is. Het boek is geen veroordeling, geen aanklacht, maar brengt wel bepaalde dingen en opvattingen naar de oppervlakte. 

De gesprekken van Angela vond ik wat irritant en ook veel interacties met Rama hadden voor mij niet zo gehoeven, maar uiteindelijk kon ik alleen maar Ndene erg dapper vinden, dat hij ondanks zichzelf bepaalde keuzes maakt en een standpunt inneemt. Ik ben hierin misschien een beetje vaag in mijn beschrijving, maar ik wil niet teveel vertellen over het verhaal, want ik denk dat iedereen het gewoon zelf moet lezen. Een echte man is namelijk een boek dat de moeite waard is.

Originele Franse titel: De purs hommes (2018)

Nederlandse uitgave 2023 door uitgeverij Atlas Contact

Nederlandse vertaling: Jelle Noorman

Bladzijdes: 189