Een onmogelijke liefde, Christine Angot

Na de Tweede Wereldoorlog leren een jongeman en een jonge vrouw elkaar kennen.

Ze krijgen een verhouding. Pierre maakt echter heel duidelijk dat hij best bereid is om tijd met Rachel door te brengen, maar dat ze niet moet verwachten dat hij met haar trouwt of haar deel zal laten uitmaken van zijn sociale leven. Daarvoor is ze hem te min.

Hij komt uit de hoogste kringen, hij heeft een uitstekende opleiding een goede baan en zijn vader is directeur van Michelin. Zij is van Joodse afkomst, heeft niet gestudeerd maar werkt op kantoor en is beslist niet rijk. Het enige dat zij in haar voordeel heeft is dat ze mooi is en intelligent.

Rachel is blijkbaar bereid om genoegen te nemen met wat Pierre biedt en de kruimeltjes van zijn aandacht zijn voor haar voldoende. Ze raakt in verwachting, maar Pierre weigert hier iets mee te maken te hebben en laat Rachel zitten als ongehuwde moeder, iets dat in de jaren ’50 en ’60 niet gemakkelijk zal zijn geweest.

Sporadisch staat Pierre contact toe. Hij laat weten waar hij af en toe een bezoekje zou kunnen brengen en daar is dan ook waar Rachel en kleine Christine op vakantie gaan. Verder zijn er soms wat goedkope cadeaus of een brief.

De enige keer dat Rachel hier tegenin gaat is als ze wil dat Pierre zijn dochter erkent en dit krijgt ze uiteindelijk voor elkaar.

Er komt daarna meer contact tussen vader en dochter, maar dit zorgt ook voor een verwijdering tussen Rachel en Christine. Rachel voelt dat haar dochter bij haar vandaan drijft, maar denkt dat dit komt omdat Christine zich optrekt aan het milieu dat ze bij haar vader leert kennen en daarom zich schaamt voor haar moeder.

De waarheid blijkt echter veel gruwelijker te zijn, Pierre misbruikte zijn dochter al die jaren.

Een onmogelijke liefde is geen prettig boek. Het is wel een bijzonder indringend boek, maar niet heel gezellig of fijn. Dit ligt natuurlijk ten eerste aan het onderwerp. Na de scene waarin de waarheid naar voren komt, moest ik het boek echt even wegleggen en wat anders gaan doen.

De schrijfstijl vond ik in het begin wat verbrokkelt en ik vond het moeilijk om erin te komen, maar na ongeveer vijftig pagina’s was ik eraan gewend.

Wat ook moeilijk was om te lezen was de macht die Pierre over Rachel had en de manier waarop zij zich aan alle kanten liet manipuleren. Ze gaf een leuke interessante baan op voor een ellendige baan in een stad waar ze niemand kende, omdat ze dan dichter bij hem in de buurt was, terwijl hij haar daar echt niet vaker om zag.

Dit wordt trouwens wel mooi gedaan, niet door dramatische scenes of enorme beschrijvingen, maar bijvoorbeeld door de brieven van Pierre in het boek en dan alleen een droog zinnetje waarin verteld wordt wat de reactie is van Rachel (en dus gingen we die Augustus daar en daar op vakantie)

Een onmogelijke liefde is het verhaal van de schrijfster zelf. Tenminste, dat staat nergens, maar alle personalia van de personages in het boek kloppen met die van de schrijfster en haar familie.

Het wordt heel duidelijk dat de incest en alles wat er gebeurde grote gevolgen heeft voor het verder leven van Christine. De verhouding tussen haar en haar moeder is moeizaam, want waarom heeft zij nooit iets gezien, nooit iets gemerkt?

Als ze volwassen is, weet Christine heel rationeel te verklaren dat Pierre zichzelf als iemand uit de elite zag voor wie de normale regels niet golden, en die daarom elk denkbaar taboe kon breken. Niemand zou hem ter verantwoording roepen, zeker niemand uit zulke lage regionen als Rachel en Christine.

En dat is inderdaad niet gebeurd; toen de incest bekend werd, gingen Rachel en Christine niet naar de politie en Pierre wordt op geen enkele manier gestraft. Hij heeft nergens last van gehad en tot het einde van zijn leven heeft het op hem geen invloed gehad.

Dit is waarschijnlijk voor een deel te wijten aan de tijd toen dat nog niet zo gebruikelijk was (jaren ’70), maar het geeft ook aan wat voor macht Pierre over hun leven heeft. Misschien voor een groot deel ingebeeld, maar waarschijnlijk ook in de realiteit. Zou er iemand geloof aan de beschuldiging hebben gehecht?

Voor de lezer is dit frustrerend, je wil graag gerechtigheid en ook meer duidelijkheid. Hoe is het balletje aan het rollen gebracht om de waarheid boven water te krijgen en waarom heeft Rachel het er daarna nooit met haar dochter over gehad? Maar in een roman krijg je een mooie afwerking, als dit echter daadwerkelijk het leven van Christine Angot is, is het logisch dat we dit allemaal niet te weten komen. Het werkelijke leven is onlogischer en diffuser dan een roman.

Maar misschien is dit boek een manier om het wel in de openheid te brengen en al die jaren van zwijgen te doorbreken, om erkenning te krijgen. Voor Pierre maakt het niks meer uit, hij kreeg Alzheimer en ondertussen al overleden.  

Een onmogelijke liefde is zoals ik al zei geen prettig boek om te lezen, maar ik ben wel blij dat ik het gelezen heb.

Oorspronkelijke Franse titel: Un amour impossible (2015)

Nederlandse uitgave 2016 door uitgeverij Polis

Nederlandse vertaling: Katelijne de Vuyst

Bladzijdes: 239