De man in de rode mantel, Julian Barnes
Wie is de man in de rode mantel op het schilderij van John
Singer Sargent uit 1881? Een rijk man, als je kijkt naar de luxueuze kamerjas
die hij draagt en de zware fluwelen gordijnen op de achtergrond. Een knappe man
ook, met een keurige baard en snor. De titel blijkt te zijn: Dr. Pozzi thuis.
Maar wie was dokter Pozzi?
De meesten van ons zullen op die vraag geen antwoord kunnen
geven. Julian Barnes wist het ook niet, maar hij werd getroffen door dit
schilderij en besloot het nader te onderzoeken.
Samuel Pozzi werd in 1846 geboren in een klein plaatsje in
de Dordogne. Zijn familie was van Italiaans-Zwitserse afkomt en was protestant.
Dit zou in het katholieke Frankrijk zijn carrière misschien hebben kunnen
schaden, maar dit was niet het geval.
Samuel Pozzi ging medicijnen studeren en
werd Ă©Ă©n van de bekendste artsen in Frankrijk. Hij kende de groten en de
rijken, en zij lieten zich door hem behandelen. De grote Sarah Bernard noemde
hem zelfs ‘Dr. Dieu’.
Maar dokter Pozzi was meer dan alleen een
modedokter voor de happy-few. Hij was geĂŻnteresseerd in medische technieken, in
binnen en buitenland en gebruikte die om zijn eigen praktijk te verbeteren.
Hij specialiseerde zich chirurgische ingrepen in de buik en
zou de eerste leerstoel gynaecologie in heel Frankrijk bekleden. Zijn boek over
gynaecologische aandoeningen zou tot in de jaren ’30 van de 20e eeuw
een standaardwerk blijven, vooral omdat hij niet alleen puur naar de medische zaken
keek, maar ook naar het welbevinden van de patiënten.
Dr Samuel Pozzi |
Samuel Pozzi was echter niet alleen een harde werker die
de standaard van de medische wetenschap in Frankrijk naar een hoger plan
bracht, hij was ook een gezien man in de hogere kringen en werd voor alle belangrijke
feesten uitgenodigd. Een duel in het bois du Boulogne? Pozzi was erbij. De
rechtszaak van Dreyfuss? Pozzi was erbij. Een verzameling foto’s van beroemde
Fransen? Pozzi’s foto zat in de verzameling. Een groot feest met adellijke figuren
en gekroonde hoofden? Pozzi was erbij. Zoals men toen zei: ‘Pozzi is overal’.
Hij ondernam shopping-tripjes naar Londen, ging op bijscholing
in de VS, en aangezien het huwelijk met zijn vrouw niet heel best was, maakte hij
elk jaar een grote buitenlandse reis met zijn maîtresse en werd uiteindelijk door
een patiënt neergeschoten.
Samuel Pozzi was een interessante man die wetenschappelijke
ontwikkelingen beoordeelde op hun nut, niet op hun nationaliteit. Iemand met een
goede smaak en een arts die vrouwen behandelde, maar ook met velen een affaire
had. Tegelijkertijd waren er in zijn eigen tijd geen mensen die slecht over hem
spraken, er gingen geen geruchten of schandalen de ronde. De enige vrouw die
echt een hekel aan hem had was helaas zijn eigen dochter.
Ik had verwacht dat De man in de rode mantel een historische
roman was, net zoals Het tumult van de tijd, dus toen ik begon te lezen moest
ik even wennen. Dit is namelijk geen roman, maar een biografie. Echter binnen
een paar bladzijdes zat ik er helemaal in en werd ik meegenomen naar Frankrijk,
eind 19e eeuw.
De man in de rode mantel is beslist geen gewone, lineaire
of chronologische biografie. Het verhaal meandert door de tijd heen, schrijft
in cirkels om Pozzi heen, om regelmatig bij hem terug te komen. Ik vond het
origineel, interessant en uitermate fascinerend.
Frankrijk en het Belle Epoque worden tot leven gewekt en allerlei
bekende namen komen voor, van Sarah Bernard tot Oscar Wilde tot Emile Zola en
Alfred Dreyfuss. Alle schakeringen van het leven komen voorbij, het antisemitisme,
de uitgevochten duels, crimes passionels, de opvattingen van de Fransen over de
Engelsen en die van de Engelsen over de Fransen.
Leuk ook dat Julian Barnes af en toe zichzelf opvoert
als biograaf, die sommige onderwerpen nu eenmaal interessanter vindt dan andere,
en bijvoorbeeld niet alle vrienden van Pozzi even leuk vond. Maar ja, als
biograaf heb je de vrienden van je hoofdpersoon niet voor het uitzoeken.
Met dit boek heeft Julian Barnes eigenlijk een boek
willen schrijven dat een dikke middelvinger is naar Brexit, maar gelukkig dat
hij hier alleen in het nawoord iets over zegt. Het is geen politieke boodschap
die door het hele boek heen zit en dat is maar goed ook, want daarmee zou het
boek niet beter zijn geworden.
In deze vorm is De man in de rode mantel een uiterst
interessant verhaal over een bijzonder man, maar ook een ode aan Europa, aan mensen
met een open geest die bereid zijn om over de nauwe grenzen van chauvinisme
heen te kijken want zoals Pozzi zei: Chauvinisme is een vorm van onwetendheid’.
Originele
titel: The man in the red coat (2019)
Nederlandse uitgave 2019 door uitgever Atlas Contact
Nederlandse vertaling: Ronald Vlek
Bladzijdes: 317
Hoi Bettina, een prachtige recensie! Maar gezien mijn teleurstellende ervaringen met de boeken van Julian Barnes denk ik dat ik dit boek toch maar niet ga lezen. Groetjes, Erik
BeantwoordenVerwijderenIk heb ook een vermoeden dat jij dit niet zo heel interessant zal vinden, dus laat maar lekker aan je voorbij gaan. Meer dan genoeg andere boeken om uit te kiezen.
VerwijderenGroetjes,
Ik dacht even dat het Thierry Baudet was :D
BeantwoordenVerwijderenHaha, ik geef toe dat Thierry er met een baard beter uitziet dan zonder baard, maar zo knap als dr Pozzi is hij toch niet. (vind ik). Of is het meer de kamerjas en denk je dat Thierry er ook zo een heeft? Of misschien wel wil hebben, dat kan ook. :-)
VerwijderenGroetjes,
Ik vind de boeken van Barnes ofwel supergoed, ofwel heel vervelend. Dus ik ben benieuwd in welke categorie dit epistel valt. Naar jouw blogpost te oordelen wordt dat de eerste groep, maar ik hou bij Barnes altijd even een slag om de arm....
BeantwoordenVerwijderenAls je zulke gemixte ervaringen hebt, is dat een goed idee. Ik vond dit een mooi boek en zeer interessant, en ik denk dat het jou ook wel zou bevallen, maar zeker weten doe ik dat natuurlijk niet.
VerwijderenGroetjes,
ik ben hier wel benieuwd naar, je recensie enthousiasmeert in elk geval!
BeantwoordenVerwijderenDank je wel! Ik vond het zeer de moeite waard, en waande me een beetje in Parijs, zo rond 1880...
VerwijderenGroetjes,