Een wereld binnen handbereik, Maylis de Kerangal

Paula Karst is een typische jongere die nog niet goed weet wat ze wil. Ze begint een studie en breekt die weer af, heeft wat vriendjes, maar niks serieus.

Dan neemt ze het besluit om een opleiding in Brussel te volgen om décorschilder te worden. Een gedegen opleiding, waarbij de studenten in een half jaar leren om allerlei soorten bomen, marmer en andere steensoorten levensecht na te schilderen.

Het is geen opleiding voor kunstenaars, juist niet. Individualisme en artistieke interpretaties zijn niet de bedoeling, er moet naar strenge eisen gekopieerd worden.

De opleiding valt Paula lichamelijk en geestelijk zwaar, maar ze heeft steun aan de andere studenten. In de snelkookpan van de zware opleiding en de hoge verwachtingen die gesteld worden, raken de levens van de studenten met elkaar verweven. Paula’s leven vooral met die van Kate en met Jonas. Ze delen veel en zijn elkaar tot steun.

Paula worstelt met de termen voor alle gereedschappen, kwasten, pigmenten en verfsoorten. Ze legt lijsten aan van nerf, blad, vezel en knoest, maar het lukt haar niet om grip te krijgen op de materie en ze heeft het gevoel dat haar werk aan alle kanten tekort schiet. Pas als Jonas haar leert om voorbij de boom en de steen te kijken, om het verhaal erachter te zien, lukt het haar om bezieling in haar werk te leggen en daadwerkelijk levensecht te kopieren.

Na de opleiding verliest ze grotendeels het contact met Kate en Jonas en zwerft ze van klus naar klus, hier een schoorsteenmantel in marmer, daar een achtergrond van behang, ergens anders weer een plafond dat als de hemel moet worden en in Moskou de salon van Anna Karenina voor een nieuwe film.

Haar laatste klus krijgt ze via Jonas, en dan kan ze meewerken aan een project om de grotten van Lascaux tot in de detail te kopiëren, zodat de originele schilderingen niet aan bezoekers blootgesteld hoeven te worden en toch gezien worden.

Maylis de Kerangal is een schrijfster met een bijna poetische pen. Het is altijd fijn als je merkt dat een auteur onderzoek heeft gedaan naar het onderwerp van de roman en dat is hier overduidelijk het geval. De opsommingen van de instrumenten van Paula’s werk, vormen een bijna hypnotisch ritme. 

En terwijl Paula op deze manier haar vakmanschap onder de knie krijgt, is het voor ons lezers ook de manier om te beseffen wat er allemaal komt kijken bij deze vorm van schilderen. Tegelijkertijd krijgen we verschillende geschiedenissen mee, waarmee we niet alleen Paula een beetje beter leren kennen, maar die ook diepere lagen in het verhaal aanbrengen.

Paula groeit op van een onzekere jonge studente tot iemand die haar vak in de puntjes beheerst. Maar al die tijd voelt ze zich echter een bedrieger, een vervalser. En dit idee belet haar om deel te nemen aan het echte leven. Ze zwerft niet alleen van klus naar klus, maar heeft ook nergens echt haar wortels.

Pas als ze in Lascaux is, beseft Paula dat ze niet alleen maar bezig is met kopiëren en met vervalsen, maar dat ze juist door zo goed te kijken ze alles kan doorgronden en een dieper begrip krijgt van de wereld die ze binnen handbereik heeft.

Dit is wat je een coming of age roman noemt, waarin de hoofdpersoon een ontwikkeling doormaakt en een aantal levenslessen leert. De setting waarin dit gebeurt en de manier waarop dit wordt beschreven is origineel en goed gedaan. De technische details vormen een integraal onderdeel van het verhaal en zijn nergens een storende onderbreking.

Een wereld binnen handbereik was mijn eerste kennismaking met deze Franse schrijfster, en één die mij zeer goed is bevallen. Dit is echter niet het eerste boek van Maylis de Kerangal dat in het Nederlands vertaald is, enkele jaren geleden verscheen al De levenden herstellen en dat ligt natuurlijk al klaar om gelezen te worden.

Oorspronkelijke Franse titel: Un monde à portée de main (2018)

Nederlandse uitgave 2020 door uitgeverij De bezige bij

Nederlandse vertaling: Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre

Bladzijdes: 256