Katharine Parr, the sixth wife, Alison Weir

In 1542 was de koning van Engeland ongelukkig. Hij had zijn jonge bruid, Katheryn Howard, moeten laten executeren en haar verraad had hem diep getroffen. 

Hendrik VIII was niet langer de meest geliefde prins van Europa. Hij was oud, dik en ziek, met een zweer aan zijn been die maar niet dicht ging. Verder had hij een koninkrijk dat diep verdeeld was tussen katholieken en protestanten en een erfopvolging die nog altijd niet zeker was, omdat er maar één zoon was. Er moest opnieuw getrouwd worden, met hopelijk een extra erfgenaam tot gevolg. 

Het oog van Hendrik viel op een bijzondere vrouw, Katharine Parr. Katherine was geen jong meisje, maar een volwassen vrouw die al twee keer weduwe was geworden. Ze kwam van een goede adellijke familie en haar moeder was hofdame van Katherine van Aragon geweest. Ook haar broer en oom waren geliefd aan het hof en haar zus Anne was tot nu toe in dienst geweest van alle koninginnen van Hendrik. 

Toch was Katharine zelf niet vaak aan het hof, omdat haar tweede echtgenoot, Lord John Latimer, meer hield van Yorkshire en niet veel ambitie had om zich aan het hof omhoog te werken. Het huwelijk met John Latimer was gelukkig geweest, maar helaas had tuberculoze hem weggenomen en Katharine was voor de tweede keer weduwe toen ze nog maar éénendertig jaar oud was. 

Ze hoopte echter dat haar derde huwelijk nog gelukkiger zou worden, want ze was halsoverkop verliefd geworden op Thomas Seymour, de broer van koningin Jane Seymour. Helaas, de koning was hem voor en had bedacht dat de rustige, vriendelijke en geleerde Katharine Parr een perfecte zesde echtgenote zou zijn. Volwassen genoeg om een stabiele partner te zijn, jong genoeg om nog erfgenamen te kunnen baren. 

Katharine twijfelde en moest kiezen tussen haar hart en haar verstand. Want ze wilde heel graag trouwen met Thomas Seymour, maar een huwelijk met de koning zou meer opleveren. Niet alleen mooie posities en voordeel voor haar familie, geen onbelangrijk punt in de 16e eeuw, maar waarschijnlijk ook de mogelijkheid om de protestante hervormingen de goede kant op te sturen. 

Katholieken en protestanten

Toen Hendrik VIII zich losmaakte van de Kerk van Rome, waren de aanhangers van Luther en Calvijn zeer verheugd, zij hoopten op een protestantse kerk in Engeland. Hendrik VIII was echter totaal niet van plan de Katholieke leer overboord te zetten en zijn Engelse kerk was in alles een Katholieke kerk, behalve dan dat de koning het hoofd was. 

Ondertussen was niemand blij in Engeland, want de Katholieken wilden terug naar Rome en de protestanten wilden af van de Katholieke overblijfselen waar Hendrik aan vast bleef houden. Hij had zichzelf wijsgemaakt dat hervorming van de corrupte kerk nodig was, en daarom waren zijn maatregelen gerechtvaardigd, maar tegelijkertijd had hij een afschuw van protestantisme en waren de leer en de boeken van Luther en Calvijn verboden. 

Katharine was in de loop van de jaren steeds meer losgeraakt van de leer van Katholieke kerk en was teleurgesteld dat Hendrik vast bleef houden aan zoveel Katholieke elementen. Ze hoopte dat ze Hendrik een beetje in de protestantse richting kon sturen. 

Tijdens het huwelijk was ze een steun en toeverlaat voor Hendrik, ze zorgde voor hem als hij ziek was en was een geweldige stiefmoeder voor Mary, Elizabeth en Edward. De tweede zoon zou er helaas nooit komen, maar Katharine had goede hoop dat ze misschien ooit regentes zou worden voor Edward, als Hendrik zou overlijden. Ze was geliefd en zeer gerespecteerd en Hendrik hield oprecht van haar. 

Ondanks dat bleef haar positie precair en ze moest altijd op haar hoede zijn en oppassen, zodat Hendrik niet zou vermoeden wat haar echte religieuze opvattingen waren, want dan zou zelfs zijn liefde en respect haar niet kunnen redden. 

Portret van Katharine Parr uit 1545.
Staand op Turkse tapijten en in de volle
lengte geschilderd, drukt dit uit dat
ze wist wat ze waard was. 

Vierde huwelijk

Ook haar hoop op een regentschap werd de kop ingedrukt, want toen Hendrik in 1547 stierf, was het de hertog van Herford, de oom van de koning, die de macht over de minderjarige Edward stevig in handen nam. Katharine had geen toegang meer tot de koning en geen invloed aan het hof. 

Ze besloot dat de weg nu vrij was om eindelijk haar hart te volgen en Thomas Seymour was maar al te blij om een koningin te kunnen trouwen. Ze trouwde schandalig snel en in het geheim, nog voor de rouwperiode voorbij was om pas daarna toestemming bij de koning te vragen. 

Helaas was dit huwelijk niet zo gelukkig als Katharine had gewenst, want haar echtgenoot had een opvliegend humeur, een tomeloze ambitie en voelde zich al heel snel tekort gedaan. Bovendien waren er problemen met de vrijheden die hij zich veroorloofde met de jonge prinses Elizabeth die in hun huishouden verbleef. 

Katharine hoopte echter dat alles ten goede zou keren toen ze eindelijk zwanger werd, iets waar ze tijdens al haar voorgaande huwelijken op had gehoopt maar wat nooit was gelukt. 

Serie

Katharine Parr is het zesde deel in de serie over de zes vrouwen van Hendrik VIII van Engeland. Alison Weir is een geweldige schrijfster die bijna als geen ander de 16e eeuw tot leven kan wekken en dit komt omdat zij zo goed op de hoogte is. Ik heb genoten van bijna alle delen, alleen deel vier over Anna van Kleef kon me niet echt bekoren, en in alle delen heb ik nieuwe feiten gelezen en nieuwe inzichten gekregen. 

Ook in dit deel heb ik veel geleerd over Katharine Parr, over wie ik niet zo heel veel wist. 

Katharine Parr was een intelligente en prettige vrouw, met een rustige manier van doen die de koning veel goed deed. Hun huwelijk was goed te noemen en er was oprechte affectie tussen hen. Dat zij ervoor zorgde dat er harmonie was tussen Hendrik en zijn kinderen, zal hem ook zeer zijn bevallen. Toen Hendrik in Frankrijk was om een oorlog uit te vechten, liet hij de regering over aan Katharine, daarmee aangevend dat hij zeer veel vertrouwen in haar had. 

Haar ambitie was niet zoals die van Anna Boleyn die over lijken was gegaan, en haar religieuze overtuiging was niet zo fanatiek dat ze niet bereid was om pragmatisch te zijn. Ja, ze had haar overtuiging, maar wist ook dat compromissen soms nodig zijn en dat het weinig zin heeft om je zin per se door te willen drijven. Zeker niet als je daar zelf door op achteruit gaat. Tegelijkertijd had ze wel een plan voor de lange termijn door de keuze van protestantse leraren voor Edward, zodat de nieuwe koning meer hervormingen door zou voeren. 

Helaas zorgde het feit dat ze geen kinderen kreeg ervoor dat ze nooit totaal zeker was van haar positie. De Katholieke fractie aan het hof wilde haar weg hebben en zou er alles aan doen om de verdenking van protestantisme op haar te laden. Haar intelligentie zorgde ervoor dat ze in staat was om het religieuze mijnenveld redelijk goed door te komen, en kon ze snel denken en reageren als een situatie gevaarlijk dreigde te worden en dat was geen gemakkelijke opgave. 

Helaas kon al haar intelligentie er niet voor zorgen dat ze Thomas Seymour doorzag. Het was net alsof ze voor hem een blinde vlek had en ze zag niet dat hij vooral zijn zinnen had gezet op haar status en geld. Maar misschien is dit ook niet zo gek als je bedenkt dat haar drie eerste huwelijken redelijk gelukkig waren en liefdevol, maar niet met dwaze verliefdheid en passie en dat toen ze verliefd werd, er ook geen houden meer aan was. Kwalijker is dat ze haar ogen sloot voor de manier waarop Thomas Seymour met prinses Elizabeth omging, maar ook dat is voor moderne geesten misschien gemakkelijker gezegd. 

Katharine Parr was een bijzondere vrouw en ik denk dat ik haar nu beschouw als de tweede op mijn lijstje van favoriete vrouwen van Hendrik VIII (Katherine van Aragon staat op 1). Dit boek is een prachtige afsluiting van deze geweldige serie en ik vind het jammer dat de serie nu ten einde is. Ik ben dan ook heel benieuwd waar Alison Weir hierna mee zal komen. 

Ik heb trouwens nog wel wat moeite moeten doen om de juiste versie van dit boek te pakken te krijgen, want op de een of andere manier kreeg ik steeds de Amerikaanse editie als ik dit boek aanklikte, maar ik wilde natuurlijk wel de Engelse editie omdat die past bij de rest van de serie. 

Uitgegeven in 2021

Nog geen Nederlandse vertaling

De andere boeken in deze serie: 

Katherine of Aragon: HIER

Anna Boleyn: HIER

Jane Seymour: HIER

Anna van Kleef: HIER

Katheryn Howard HIER