Katherine of Aragon, Alison Weir

Toen ik een jaar of elf was, las ik voor het eerst een historische roman, Anna Boleyn van Evelyn Anthony, een boek uit 1957. Het was mijn eerste kennismaking met Hendrik VIII en zijn vrouwen. Je zou kunnen zeggen dat met dit boek mijn belangstelling voor Engelse geschiedenis is begonnen.

De hele historische context zei me nog niet zoveel en ik vond het lastig de namen uit elkaar te houden, maar het verhaal maakte diepe indruk op me. 

De arme Anna Boleyn die met de koning wilde trouwen, en toen haar wens uitkwam uiteindelijk zelf op het hakblok terecht kwam, alleen omdat ze geen zoon had gekregen. De onrechtvaardigheid hiervan is me altijd bijgebleven.

Naarmate ik echter meer las over Hendrik en zijn huwelijken, besefte ik me dat er in het verhaal van Anna Boleyn een nog grotere onrechtvaardigheid zat, namelijk die tegenover koningin Katherina van Aragon, de eerste vrouw van de koning. 

Langzamerhand verschoof mijn sympathie naar deze vrouw, die in de verhalen er vaak wat bekaaid afkomt, omdat men snel door wil naar het interessante stuk als Anna Boleyn op het toneel komt. Katherina van Aragon had echter heel wat in haar mars en is bijna zevenentwintig jaar met Hendrik getrouwd geweest. 

Niet iemand die je even kunt uitvlakken in de geschiedenis en daarom is het mooi dat er nu een roman helemaal over haar is geschreven, Katherine of Aragon. The true queen van Alison Weir.

Het huwelijk

Katherina kwam als jonge Spaanse prinses in 1501 naar Engeland om te trouwen met Arthur, de oudste zoon van koning Hendrik VII. Het huwelijk werd gesloten, maar Arthur was al ziekelijk en enige tijd later overleed hij al. Katherina bleef in Engeland, waarschijnlijk omdat Hendrik VII de grote Spaanse bruidsschat niet wilde teruggeven. 

Het huwelijk tussen Arthur en Katherina was nooit geconsumeerd en na dispensatie van de paus was de weg vrij om te trouwen met de tweede zoon van de koning, de latere Hendrik VIII.

De eerste jaren van hun huwelijk waren gelukkig. Hendrik was knap, intelligent en aardig, en ze hadden veel gemeen, al werd al wel duidelijk dat Hendrik er niet goed tegen kon als de zaken niet precies zo gingen als hij wilde, of als er onverwacht tegenspraak was.

Helaas kwamen er geen zonen, wel verschillende doodgeboren kinderen en een zoontje dat slechts enkele weken leefde, en uiteindelijk één dochter die bleef leven, prinses Mary. Hendrik wilde een zoon om hem op te volgen en zocht naar middelen om van Katharina af te komen. Zijn verliefdheid op de hofdame Anna Boleyn sterkte hem in zijn besluit. Anna beloofde hem zonen en een veilige troonopvolging, als hij met haar zou trouwen. Daarvoor moest hij dan wel van Katherina af.

Katherina van Aragon

De scheiding

Er was echter een klein probleem, hij had geen grond om dit te doen. Wolsey en later Thomas Cromwell, secretaris van de koning, vonden die grond. Het huwelijk tussen Katherina en Arthur zou toch geconsumeerd zijn, de dispensatie van de paus was van nul en generlei waarde en daarom was het huwelijk tussen Hendrik en Katherina nooit geldig geweest.

Hendrik verklaarde zichzelf hoofd van de Engelse kerk en daarmee was het gezag van de paus in Engeland niets meer waard. Alle onderdanen moesten een eed afleggen waarin zij Hendrik erkenden als hoofd van de kerk en verklaren dat Katherina en Hendrik nooit getrouwd waren geweest. Iemand als Thomas More weigerde dit en werd daarom onthoofd.

Hendrik ontpopte zich als een wraaklustige en harteloze man. Misschien was dit de invloed van de jaloerse Anna Boleyn, maar aan de andere kant had Hendrik al eerder laten merken dat hij niet kon omgaan met tegenstand, aangezien dit volgens hem afbreuk deed aan zijn positie als koning.  

Om zijn vrouw te breken, verbande hij Katherina van het hof, vaak naar ongezonde gebieden. Ze kreeg geen geld voor levensonderhoud, haar bedienden werden steeds verder beperkt, ze moest haar juwelen afgeven (die gingen naar Anna Boleyn) en ze mocht geen contact meer hebben met haar dochter Mary. Zelfs brieven schrijven werd verboden.

Ondanks deze jarenlange pesterijen die haar gezondheid verwoestten, bleef Katherina volhouden; haar huwelijk met Arthur was niet geconsumeerd en ze was wettig getrouwd met Hendrik. Zij was de enige, ware koningin van Engeland.

Katherina zou haar dochter noch haar echtgenoot nog terugzien en ze overleed uiteindelijk in januari 1536. Anna Boleyn zou slechts vier maanden later sterven onder het zwaard van de beul.

Hendrik VIII

De ware koningin

Het verhaal is waarschijnlijk bekend, al is het maar in grote lijnen door de vele boeken en televisieseries die er over de Tudors zijn gemaakt. Ik ken het verhaal vrij goed, maar vond Katherine of Aragaon. True queen zeer de moeite waard.

Alison Weir is een historica die al meerdere biografieën over de Tudors heeft geschreven en ook een aantal historische romans. Zij werkt nu aan een serie over de zes vrouwen van Hendrik VIII, waarvan dit natuurlijk het eerste deel was.

Alison Weir weet moeiteloos de wereld van de 16^e eeuw neer te zetten en schrijft bijzonder goed, ik heb de bijna 600 pagina’s in amper twee dagen uitgelezen. Het karakter van zowel Katherina als Hendrik komt goed naar voren, niet alleen de overbekende zaken, maar ook in allerlei kleine details.

Dit boek doet recht aan de persoon die Katherina was, niet de saaie kwezel zoals sommigen haar afgeschilderd hebben, maar een intelligente en oprecht vrome vrouw die een goede koningin wilde worden. 

Je krijgt bewondering voor de manier waarop Katherina de eerste jaren in Engeland moest zien te laveren tussen de verschillende politieke machinaties en bondgenootschappen en hoe ze zich ontwikkelde van naïef jong meisje tot koningin die in alle opzichten de ware koningin van Engeland was.

Van haar kant was er zeker sprake van liefde, en Hendrik en Katherina hadden ook veel gemeen, zoals hun liefde voor muziek, maar ook hun diepe religieuze gevoel. Ze heeft al die tijd van Hendrik gehouden, en hoopte in haar gevangenschap tot het einde dat Hendrik bij zinnen zou komen en zijn dwalingen zou herroepen.

Haar verdriet over de ontrouw van Hendrik en het verlies van haar kinderen wordt met ontroering beschreven. Ik beken dat ik zelfs een paar tranen heb gelaten bij de laatste scènes, als Katherina sterft.

Katherine of Aragon is een bijzonder boeiend en goed geschreven boek, ook voor de mensen die denken dat alles nu wel bekend is over die Tudors of dat Katherina van Aragon eigenlijk de moeite niet waard was.

Ik kijk in ieder geval al uit naar de andere delen die nog zullen verschijnen.  

 

Het heel oude boek over Anna Boleyn en het nieuwe over Katherina.

Uitgegeven in 2016

Nog geen Nederlandse vertaling beschikbaar

Bladzijdes: 595