Het Sint Janshospitaal in Brugge

Het Sint Janshospitaal in Brugge is één van de oudste ziekenhuizen in Europa, het is namelijk rond 1150 gesticht. In de loop van de eeuwen werd het complex uitgebreid en werd er bijvoorbeeld een kerk bij gebouwd. De zieken konden dan vanuit hun bed de Mis horen. Ook waren er allerlei kapellen waar er gebeden kon worden tot specifieke heiligen. Op die manier waren de patiënten voortdurend omringd door God. 

In de eerste instantie waren er zowel nonnen als monniken die de ziekenzorg op zich namen, maar na de 16e eeuw waren het alleen de zusters Augustinessen, die voor de lijdende en zieke mensen zorgden. 

In de Middeleeuwen was er natuurlijk nog niet echt sprake van behandelingen en kende men de oorzaak van ziektes en besmettingen nog niet. Toch deden de zusters hun best binnen de mogelijkheden die ze hadden. Er werd regelmatig geveegd om de zalen schoon te houden, beddengoed werd verwisseld en handen van de patiënten werden gewassen. Toch liepen er bijvoorbeeld ook honden en katten rond op de zaal en deelden patiënten een bed. 

Twee artsen waren aan het hospitaal verbonden en voor het vuile werk waren er chirurgijns. Dit waren geen artsen en zij hadden geen medische opleiding gehad, maar het waren vaak barbiers die dus wel goed met een mes konden omgaan. Amputaties, operaties en het dichtbranden van  wonden werd door hen gedaan. 

Tot in de jaren '70 van de 20e eeuw werden hier patiënten verzorgd, maar langzamerhand was het tijd voor een moderner ziekenhuis. Dit gebouw werd aan de rand van de stad gebouwd en kreeg opnieuw de naam Sint Jan. Vanaf 1977 was er geen patiëntenzorg meer in het oude hospitaal.

De oude Sint Jan heeft nog een tijdje op de nominatie gestaan om gesloopt te worden (gemeentebesturen kunnen soms de stomste dingen bedenken), maar uiteindelijk heeft men vooral de nieuwe toevoegingen gesloopt en het oude behouden. Het klooster is nu de kantoorruimte, er zijn congres- en vergaderzalen, en het hospitaal zelf en de oude apotheek zijn museum geworden. 

De ziekenzaal in de 18e eeuw

Het museum is echt ontzettend mooi en interessant. Het besteedt aandacht aan het idee van gastvrijheid, en aan de zusters die dit als roeping op zich hadden genomen, maar trekt het ook door naar gastvrijheid in de moderne tijd. 

De werking van het ziekenhuis wordt duidelijk uitgelegd en er zijn oude instrumenten te zien, hoe een bed eruit zag, en er is een draagstoel die de voorloper van de ambulance was. Op allerlei plekken zijn er interactieve installaties die kaarten van de stad dichterbij brengen en meer informatie geven en zelfs de details van een schilderij waarop de grote zaal te is, komen tot leven. 

De apotheek die stamt uit de 17e eeuw is ook nog intact. Heel interessant om de winkel te zien en te weten dat hier niet alleen alle medicijnen werden gemaakt voor het ziekenhuis, maar waarschijnlijk ook voor een groot deel van de stad. 

Oud raam binnen de apotheek

Klein binnentuintje bij de apotheek

Tot slot is ook een kleine aparte expositie van Hans Memling, de grote schilder die behoorde tot de Vlaamse Primitieven. Zijn oog voor detail en vakmanschap spreken uit elk schilderij. Ongelofelijk hoe fris de kleuren van elk schilderij nog zijn. Het is geen wonder dat Hans Memling veel bewondering oproept en tot op de dag vandaag gewaardeerd wordt. 

Het Sint Jan Museum en het Memlingmuseum vormen één geheel. Je kunt het museum heel gemakkelijk bereiken, want het ligt in het centrum van Brugge in de Mariastraat. 

De toegangsprijs is 15 euro voor volwassenen. Tickets zijn online te bestellen, maar ook heel gemakkelijk in het museum zelf te verkrijgen met de ticketmachine. (prijzen mei 2024)