De afschuwelijke eenzaamheid van Maxwell Sim, Jonathan Coe

Maxwell is eenzaam, ontzettend eenzaam. Hij werkt bij de klantenservice van een warenhuis, maar is nu met ziekteverlof omdat hij depressief is. 

Zijn vrouw heeft hem verlaten en het enige contact dat hij met haar heeft is onder een valse naam op een forum. Met zijn vader heeft hij bijna geen contact. Hij heeft hem net in Australie bezocht, maar dat was een bezoek vol zwijgzaamheid. De man naast wie hij in het vliegtuig zit gaat dood terwijl Maxwell een heel verhaal tegen hem vertelt, en als hij thuiskomt in Engeland is de enige die tegen hem praat de overvaller die hem van zijn telefoon berooft. Na drie weken afwezigheid zijn er geen emails en geen van zijn facebook vrienden heeft hem gemist.

Maar dan krijgt hij het aanbod van een oude vriend om te komen werken bij een klein bedrijf dat bijzondere en duurzame tandenborstels in heel Groot Britannie wil verspreiden. Maxwell zal als promotiestunt naar het uiterste noorden rijden en een videoverslag van zijn reis maken. De tocht voert Maxwell niet alleen via de snelwegen en de kortste weg naar de Shetland eilanden, maar via allerlei ontmoetingen naar een beter begrip van zijn familie, het verleden en daarmee zichzelf.

Ondertussen beklemt de eenzaamheid hem steeds meer, en hij begint een relatie op te bouwen met het navigatiesysteem, dat hij Emma noemt en waar hij mee praat, tot het helemaal mis gaat.

Maxwell Sim is eerlijk gezegd een beetje een sukkel. Hij heeft een stom baantje, zijn vrouw heeft hem net verlaten en eigenlijk heeft Maxwell heel weinig interesses en bijna geen algemene ontwikkeling. Maar Maxwell Sim is ook heel herkenbaar, in zijn  complete onvermogen om de moderne tijd te begrijpen, of techniek of vrouwen, of eigenlijk alle andere mensen. 

De manier waarop Maxwell zich gedraagt in allerlei situaties is bij tijd en wijle ontzettend pijnlijk. Je leest door, maar bijna met afgewend hoofd met het idee ‘Kan het nog erger?’ En ja, dat kan. Maxwell blundert door. Dat levert ook hilarische scènes op, zoals het bezoek bij de ouders van een oude vriendin.

Mooi verweven met het verhaal van Maxwell is het verhaal van Donald Crowhurst, de zeiler die in de jaren ’60 meedeed aan een zeilrace om de wereld. Donald bezweek onder de druk en heeft het verslag van zijn tocht volkomen uit de duim gezogen om uiteindelijk zelfmoord te plegen. Maxwell komt bij toeval dit verhaal te weten, en ziet steeds meer parallellen tussen Donald en hemzelf.

‘De afschuwelijke eenzaamheid van Maxwell Sim’ is niet alleen het verhaal van Maxwell, maar ook het verhaal van een wereld in crisis, want het verhaal speelt zich af in 2008, toen het allemaal begon. Het is een mooi boek, soms schrijnend en heel vaak ontzettend grappig. Elke persoon, elke wending en elke verhaallijn voegt iets toe aan het gevoel van Maxwell dat de wereld buiten hem om door gaat en verder is gegaan en dat hij er niet meer helemaal bij past.

Het enige dat je volledig moet overslaan is het laatste hoofdstuk. Ik weet niet wat Jonathan Coe en zijn uitgever hebben gedacht toen ze dit ervan gemaakt hebben, maar ik vond het een verschrikkelijk stom einde, dat bijna het hele boek heeft bedorven. En dat terwijl het einde van Maxwells verhaal mooi en hoopgevend is, een einde vol mogelijkheden en vooral mensen om hem heen.