Boevenstraat, Mathias Énard

De jonge Lakhdar groeit op in Tanger, samen met zijn vriend Bassam. Er is weinig toekomst, maar ze dromen van een ander leven, met meisjes en vrijheid, hopelijk in Spanje of Frankrijk.

Lakhdar komt op straat te staan na een heftige ruzie met zijn ouders en moet nu zien te overleven. Na enkele omzwervingen komt hij in contact met sjeik Nourdin van de moskee, waar Bassam ook steeds meer kind aan huis is.

Het rommelt in de Arabische wereld, in verschillende landen is de Arabische lente uitgebroken en aan de andere kant worden de islamisten steeds gevaarlijker.

Sjeik Nourdin biedt Lakhdar een plek om te slapen en werk, hij moet het boekwinkeltje van de moskee runnen. Lakhdar is dankbaar voor deze kans en bemoeit zich weinig met wat er verder in de moskee gebeurt. Hij heeft zijn Franse en Spaanse detectives, geniet van het zuivere Arabisch van de Koran en de oude Arabische verhalen en heeft kennis gekregen aan de Spaanse studente Judit die Arabisch studeert.

Het lijkt er even op dat Lakhdar zijn leven een beetje op orde heeft, al stelt het wel erg weinig voor. 

Dan komen de zaken in een stroomversnelling. In Marrakesh wordt een aanslag gepleegd, terwijl sjeik Nourdin en Bassam uit Tanger verdwenen zijn en de moskee in vlammen opgaat.

Lakhdar moet een nieuwe baan zoeken en zijn relatie met Judit onderhouden, en komt via allerlei omzwervingen waarbij het noodlot hem niet bepaald spaart, uiteindelijk terecht in de Carrer Robardos, de Boevenstraat, in Barcelona. 

Hier tussen de illegalen, de hoeren, de criminelen, de junks en de dronkaards vindt hij een beetje een thuis. Maar dan komen sjeik Nourdin en Bassam weer op zijn pad en Lakhdar vreest voor wat zij van plan zijn.

Mathias Énard is een Franse schijver, die in Barcelona woont. Hij heeft Arabisch en Perzisch gestudeerd en zijn liefde voor deze talen, het Midden Oosten en de oude verhalen komen in dit boek zeker naar voren.

Boevenstraat is een heerlijk boek. Het lijkt wel of een groot deel van de mensen en de situaties regelrecht uit Arabische sprookjes komen. Het is een kleurrijk verhaal vol wendingen, met een anti-held die het ook allemaal niet zo goed weet en soms een beetje stoer doet, maar zijn hart en moraal op de goede plek heeft zitten.

Tegelijkertijd is het ook een verhaal dat heel duidelijk geplaatst wordt in een bepaalde tijd, met een veranderende (Arabische) wereld. Verschillende nieuwsfeiten worden genoemd, zoals het neerschieten van Osama Bin Laden, de aanslag op de Joodse school in Toulouse en het feit dat de burgermeester van Rotterdam een Marokkaan is. 

Lakhdar loopt niemand blindelings achterna en er is niemand die hem vertelt wat hij ergens van moet vinden, hij moet dat voor zichzelf uitzoeken.

In alle omzwervingen die hij meemaakt, komt Lakhdar zichzelf steeds een beetje nader. In zijn detectives en de verhalen van Casanova vindt hij het tegenwicht voor het toenemende fundamentalisme zoals hij om zich heen ziet. 

Zijn boeken en toenemende kennis van de Arabische verhalen en de Koran helpen hem om steeds beter te zien wat voor hem wel en niet belangrijk is.

Zijn reis van Tanger naar Barcelona is niet alleen een reis naar een beter leven, met vallen en opstaan, maar het is een reis naar volwassenheid waarbij liefde, verraad, steun, verhalen, familie, fatsoen, dood en geloof een rol spelen.

Fijn vind ik, zoals altijd, de nuance in dit boek. Sjeik Nourdin is misschien iemand die achter de aanslag zit, maar tegelijkertijd is het geen schuimbekkend monster en voor Lakhdar is hij goed. Ook de anderen die Lakhdar ontmoet hebben hun goede en slechte kanten. Hij wordt door een aantal uitgebuit, maar dat wil niet zeggen dat ze hem ook niet op bepaalde manieren helpen.

Mathias Énard is in staat om grootste thema’s en schrijnend-trieste situaties met vaart en humor te beschrijven. Je kunt bijna niet anders dan een beetje van Lakhdar houden en je hart breekt als elke keer zijn situatie niet echt lijkt te verbeteren en hij van de regen in de drup lijkt te raken. Het einde is abrupt en laat even de adem in je keel stokken, zeker als je beseft wat er uiteindelijk is gebeurd.

Boevenstraat liet mij niet los en één ding weet ik zeker, het volgende boek van Mathias Énard zal door mij niet lang ongelezen blijven.

Oorspronkelijke Franse titel: Rue des Voleurs

Uitgegeven in 2012

Nederlandse uitgave 2013 door uitgeverij De Arbeiderspers

Nederlandse vertaling: Katrien Vandenberghe

Bladzijdes: 266