Hold still, Sally Mann

Je zou zeggen dat een foto een herinnering perfect bewaart, maar de paradox is dat een foto een herinnering juist aantast. Elke keer als je de foto bekijkt, verlies je een stukje van de oorspronkelijke herinnering, en komt er herinnering bij van alle keren dat je de foto hebt bekeken.

Sally Mann is één van de bekendste contemporaine fotografen in Amerika. Ze is als Sally Munger in 1951 in Virginia geboren. Haar ouders waren onconventioneel en trokken zich vrij weinig aan van het feit dat ze drie kinderen hadden. Sally groeide nogal wild op en tot ze naar kostschool werd gestuurd kon ze vrijwel haar eigen gang gaan.

Op haar 20^e trouwde ze met Larry Mann, die een totaal andere opvoeding had gekregen; zijn ouders vonden conventie en opklimmen op de sociale ladder het allerbelangrijkste wat er was.

Ondanks hun verschillen zijn ze tot op de dag van vandaag gelukkig getrouwd en wonen ze op hun boerderij in Virginia.

Sally was op school geïnteresseerd geraakt in fotografie en nam overal foto’s van, in de eerste instantie van haar familie, maar later ook van het landschap in het Zuiden.

De familiekiekjes waren heel vaak spontane foto’s, waarbij haar kinderen aan het spelen waren en zij ze vroeg om even te pauzeren terwijl ze een foto maakte, waarna de kinderen verder gingen. Soms was ze echter lang bezig om een bepaalde compositie goed te krijgen, (verhoudingen en licht enzo) en waren haar kinderen zo lief om gewoon mee te doen.

In de jaren ’90 ontstond er een flinke controverse over haar fotoboek waarin foto’s van haar kinderen stonden, omdat die kinderen vaak bloot waren. In het puriteinse Amerika van de jaren ’90 waarin iedereen opeens overal kindermisbruik zag, werd ze er bijna van beschuldigd kinderporno te maken. 

Tot een aanklacht kwam het niet, maar de ophef liet wel flinke sporen achter in het gezin.

In dit boek, Hold still, vertelt ze over deze periode. Ze vertelt ook over haar familie en de schandalen waarin haar voorouders betrokken waren, dit leest bijna als een ‘Southern gothic novel’, zoveel vreemde mensen en vreemde gebeurtenissen en nog vreemdere verhoudingen.

Sally Mann gaat ook in op het landschap in het Zuiden, haar geliefde Virginia, en daarbij de verhoudingen tussen de mensen. Ze is opgegroeid in de jaren ’50 en ’60, toen de raciale verhoudingen nog duidelijk verdeeld waren. Zij had, zoals zoveel blanke kinderen in die tijd, een zwart kindermeisje waar ze meer liefde en aandacht van kreeg dan van haar ouders. Maar ook over de ongelijkheid tussen blank en zwart en haar eigen rol hierin is ze eerlijk en kritisch.

Als fotograaf kijk je denk ik anders naar de wereld. Een fotograaf ziet de dingen scherper, maar ook van een zekere afstand, waardoor je beter kunt analyseren. Je maakt momentopnames van het heden, die vanaf dat moment gestolde stukjes verleden zijn, maar die ook niet meer zijn dan dat. Een foto van een persoon is niet de persoon zelf en het is belangrijk deze distantie te maken. 

Een foto kan spontaan zijn, maar ook het resultaat van tientallen pogingen om de compositie en het licht precies goed te vatten. Is het kunst, is het een ambacht of is de grens hiertussen heel vaag?

Hold still is beslist geen chronologisch verhaal, maar is bijna thematisch ingedeeld. Sally Mann kijkt de waarheid bijna onwrikbaar in de ogen en schrikt niet terug voor wat ze door haar lens ziet, ook niet als ze naar het verleden kijkt.

Het is een fascinerend en bijzonder interessant verhaal van een fascinerende en interessante vrouw en fotografe.

Volledige titel: Hold Still. A memoir with photographs

Uitgegeven in 2015

Nog geen Nederlandse vertaling beschikbaar