Bonjour tristesse, Françoise Sagan

Als je een jaar of zeventien bent, is de wereld heel zwart-wit. Je gevoelens zijn heel sterk en de kleinste terechtwijzing voelt als een aanslag.

De zeventienjarige Céline is opgevoed door haar vader, maar een typische vader is Raymond niet. Céline is eraan gewend dat haar vader de een na de andere vriendin heeft en er geen probleem mee heeft zijn dochter mee te nemen naar een nachtclub.

Deze zomer zijn ze in het zuiden op vakantie en Raymond heeft zijn vriendin Elsa bij zich. Er komt echter nog een logee, een oude vriendin van Célines overleden moeder. Céline heeft in het verleden bij Anne gelogeerd en voelt zich behoorlijk geïntimideerd door Anne’s koele en beheerste manier van doen, omdat ze weet dat Anne wat beschaving en klasse betreft mijlenver boven Céline en Raymond staat.

Raymond is echter ook onder de indruk van Anne en tot Céline’s grote verbijstering is het exit Elsa en vraagt hij Anne zelfs ten huwelijk.

Hun gemakkelijke leventje zal onherroepelijk veranderen, want Anne zal geen genoegen nemen met een oppervlakkig leventje en eist bijvoorbeeld dat Céline die zomer aan het werk gaat voor haar herexamen. Ondanks haar bewondering voor Anne, wil Céline dit niet accepteren en wil ze er alles aan doen om Anne en haar vader uit elkaar te drijven. Een plan dat misschien wel iets te goed werkt.

Alles wat ik aan het begin over de typische zeventienjarige heb gezegd, moet ik terugnemen als ik het over de schrijfster van dit boek heb. Françoise Sagan (pseudoniem voor Françoise Quoirez) publiceerde dit boek toen ze nog maar achttien jaar oud was. Het is vreemd te bedenken dat iemand die zo jong was, in staat was om zulk compact en helder proza te schrijven.

Francoise Sagan (1935-2003)

Je zou kunnen zeggen dat het logisch is dat ze Céline met zoveel precisie en kracht weet te beschrijven omdat ze zelf ook zo oud was en dus exact wist hoe je je dan voelt en gedraagt.

Maar niet veel mensen hebben zoveel zelfinzicht, vaak komt dit pas een aantal jaren later en kun je pas na de gebeurtenissen terugkijken en ontleden hoe je toen was.

Céline is geen heel sympathiek meisje, maar ze is zeker niet onsympathiek. We herkennen in haar de onhandigheid van de jeugd, van iemand die te volwassen is om kind te zijn, maar teveel kind nog om volwassen te zijn.

Haar vader heeft haar nooit enige leiding gegeven en hoewel hij veel van haar houdt, geeft hij haar absoluut geen goed voorbeeld. Anne in haar leven zou Céline een wereld van goeds hebben gebracht, en hoewel ze dit ergens zelf ook wel weet, is ze toch niet in staat om over de directe ingreep in haar leven (die haar niet bevalt) heen te kijken.

Het plan dat Céline bedenkt is geraffineerd genoeg om te werken en meedogenloos genoeg om defintief te zijn. En het trieste is dat zowel Raymond als Céline de gevolgen van hun daden niet overzien en er te laat achter komen wat ze verloren hebben.

Bonjour tristesse is met recht een Franse klassieker, die niets van zijn frisheid of impact heeft verloren en niet gedateerd aandoet, ondanks dat het meer dan zestig jaar geleden werd geschreven.

Oorspronkelijke Franse titel: Bonjour tristesse (1954)

Deze Nederlandse uitgave 2009 door uitgeverij Meulenhoff boekerij

Nederlandse vertaling Marije Gossije

Bladzijdes: 126