Solo's zwerftocht, Joy Smith Aiken

Het jonge katje Solo wordt wakker omdat zijn moeder niet terugkeert van het voedsel halen. Hij moet nu voor zichzelf zorgen, in een wereld vol van gevaren voor een in het wild levende kat.

Gelukkig wordt hij al snel onder de hoede genomen van een aantal katers in de groep, die hem verschillende dingen leren. Daardoor kan Solo zich niet alleen staande houden, maar zal uiteindelijk zelfs in staat zijn om de groep wilde katten naar een nieuwe plek te leiden, waar geen gevaar is van de mensen die hun bestaan bedreigen.

Waterschapsheuvel is voor mij één van de mooiste boeken die ooit geschreven is, een rijk verhaal over konijnen die op pad gaan en een nieuwe plek om te leven moeten vinden.

Solo’s zwerftocht sluit hier heel erg bij aan, alleen gaat dit boek over katten die in het wild leven.

De katten hebben een eigen wereld, met eigen begrippen en gebruiken en zijn er lieve, slimme en onaangename katten. Spanno, de grote held van Solo die hem onder zijn hoede neemt, is een geweldig beest en ik heb gehuild bij zijn einde. Ook de reis die de katten moeten maken, is spannend.

Tegelijkertijd is er een probleem dat ik opmerkte toen ik het boek laatst herlas, een probleem dat ik toen ik twaalf was nog niet opmerkte, maar dat me nu tegenstond. In Waterschapsheuvel is de wereld van de konijnen tastbaar en volkomen geworteld in het landschap. Ook de verhalen die de konijnen elkaar vertellen, zijn volledig in overeenstemming met hoe konijnen zijn, er zit geen enkele wanklank in.

Solo’s zwerftocht doet een poging om Waterschapsheuvel hierin te evenaren, maar slaagt hier niet in. In Waterschapsheuvel wordt Hazelaar tegen wil en dank Opperkonijn, hij is een gewoon konijn dat uitzonderlijke dingen doet en door de omstandigheden tot grote hoogten stijgt.

Maar in dit verhaal is hier geen sprake van, Solo is namelijk een heel bijzondere kat. Hij is meer bijzonder dan alle andere katten; hij is die de Ene die de katten naar het Beloofde Land leidt. En het is deze Messiaanse status met bijbehorende mystieke ervaringen die de geloofwaardigheid in het gedrang brengen. Het klinkt misschien gek als ik het in een boek met katten in de hoofdrol over geloofwaardigheid heb, maar ook een verzonnen wereld moet volgens mij kloppen. 

Schimmen van dode katten die waarschuwingen doorgeven en een mythe van een Beloofd Land waar alle katten vanaf weten en naar op zoek gaan? Vrouwelijke poezen die naar gelijkwaardigheid streven als een soort jaren ’80 feministes? 

Waar je bij Waterschapsheuvel ogenblikkelijk gelooft dat dit is zoals konijnen zich gedragen en hoe konijnen denken, vond ik een aantal zaken in Solo’s zwerftocht vergezocht en niet heel plausibel.

Kortom, ik vond best een aangenaam boek om weer eens te herlezen. De manier waarop de katten naar de wereld kijken is origineel gedaan en veel katten worden goed neergezet. Ik heb me niet verveeld met dit boek.

Maar in een vergelijking met Waterschapsheuvel gaat het echter mis, omdat Solo’s zwerftocht een stuk minder goed is.

Misschien is het niet helemaal eerlijk om dit boek steeds met Waterschapsheuvel te vergelijken, maar het is overduidelijk dat Solo's zwerftocht hier heel erg op leunt, en dan kun je bijna niet anders dan tot de conclusie komen dat Solo's zwerftocht hierin toch echt het mindere verhaal is. Het is minder goed uitgewerkt, minder origineel en vooral veel minder plausibel. Het is ook niet voor niets dat Waterschapsheuvel geldt als een klassieker en dit boek niet.

Helaas, zo mooi als dertig jaar geleden vond ik het nu niet meer.

Originele Engelse titel: Solo’s journey (1987)

Nederlandse uitgave 1988 door uitgeverij Luitingh

Nederlandse vertaling: Koos Schuur

Bladzijdes 254