Klassieke schoonheid in de Hermitage

Vanaf 1735 werden er in Herculaneum opgravingen gedaan en vanaf 1748 in Pompei. Deze stadjes hadden de tand des tijds doorstaan door de uitbarsting van de Vesuvius in 79 en al hun schatten werden nu pas ontdekt.

Prachtige beelden en kunstvoorwerpen werden naar boven gehaald en de belangstelling van heel Europa was gewekt.

Kunstenaars vonden hun inspiratie in deze schitterende werken en probeerden deze na te maken, misschien zelfs nog wel mooier dan het klassieke origineel. Perfectie in steen, dat probeert men te bereiken.

De rijken konden natuurlijk niet achter blijven en het werd mode om een 'grand tour' te maken, waarbij men rondreisde in Italië om met eigen ogen de kunstwerken en opgravingen uit de oudheid te bekijken. Soms bleef men maandenlang weg om te genieten van alles wat Napels en Rome te bieden hadden.

En als echte toeristen wilden deze reizigers souvenirs mee naar huis nemen. Schilderijen en prenten van de opgravingen of oude monumenten, of een kleine kopie van een Klassiek beeld.

Onder de 18e eeuwse Italië gangers waren ook groothertog Paul, de latere Tsaar Paul I, en zijn vrouw Maria Fjodorovna. Zij reisden incognito als de graaf en gravin van het Noorden, maar hun belangstelling voor de klassieke oudheid was gewekt en in de jaren erna zou de kunstcollectie in Rusland worden uitgebreid met een aantal schilderijen en natuurlijk een groot aantal beelden. Vooral de beelden van Antonio Canova waren zeer geliefd.

De drie gratiën, Canova

In de Hermitage in Amsterdam is er op dit moment een tentoonstelling te zien die het overzicht geeft van het neoclassicisme in de 18e eeuw. Er zijn schilderijen en prenten te bewonderen van Romeinse bouwwerken en in de grote zaal zijn er een aantal ongelofelijk mooie beelden te zien.

Opvallend zijn de beelden van Canova, die er echt bovenuit springen uitvoering en ontwerp. Verschillende texturen, geplooide stof en absolute perfectie zijn in steen vastgelegd. Het is soms bijna niet te geloven dat het steen is, zo moeiteloos wordt de illusie van wapperende stof gegeven. De witte marmer versterkt het idee van de perfectie alleen maar.

Canova

Classic beauties is geen heel grote tentoonstelling en als ik eerlijk ben is de 18e eeuw bij mij beslist niet favoriet. Toch heb ik hier met plezier rondgelopen omdat het vakmanschap er vanaf spat, maar ook bijvoorbeeld de liefde voor de klassieke oudheid in het algemeen en Italië in het bijzonder. Ik heb uiteindelijk meer van de tentoonstelling genoten dan ik van te voren had gedacht, en dat is altijd leuk.

Classic beauties is nog tot 13 januari 2019 in Amsterdam te bewonderen.