Anna Karenina, Lev Tolstoi, deel V en VI

De parallellen die Tolstoi steeds trekt tussen Ljovin en Kitty aan de ene kant en Vronski en Anna aan de andere kant vind ik zo mooi gedaan. Beide paren ontmoeten elkaar, gaan uit elkaar, komen bij elkaar. Tolstoi zet ze tegen elkaar af en door de overeenkomsten zie je juist de verschillen.

Ljovin en Kitty

Ljovin en Kitty zijn nu getrouwd en dit vond ik heerlijk om te lezen. Zo leuk, dat gedoe met het huwelijk, ik kon me helemaal voorstellen hoe Ljovin zenuwachtig staat te wachten, ijsberend, tot alles in orde is en hij naar de kerk toe kan. Kitty neemt de verantwoordelijkheden op zich van een getrouwde vrouw en wordt langzamerhand Katja in plaats van Kitty, om dit volwassen worden te onderstrepen.

Samen verplegen ze Ljovins broer die op sterven ligt, maar waar het ene leven gaat, komt er ook weer iets voor terug.

Indrukwekkend vond ik hoe de doodsstrijd van Nicolaj zo in overeenstemming was met zijn leven. Geen rustig, zachtaardig heengaan, maar een strijd vol boosheid waarin Nicolaj zich vastklampt aan het leven, dat hij aan de ene kant veracht, maar niet los kan laten. Mooi is dat hij in ieder geval niet alleen gestorven is, maar dat zijn familie bij hem was.

Vronski en Anna

Vronski en Anna verlaten Rusland en vertrekken naar Italië. Ze laten hun oude leven achter zich. Vronski is uit het leger gestapt en Anna laat haar echtgenoot en zoontje achter, een officiële echtscheiding is niet uitgesproken. Opvallend is dat Anna nu haar zoontje niet echt lijkt te missen, ze klampte zich eerst bijna ongezond aan hem vast en nu denkt ze bijna niet aan hem.

Het dochtertje van haar en Vronski, Annie, kan de leegte echter niet opvullen, een echte band voelt ze niet met het kindje.

Als man van actie moet Vronski echter wel een bezigheid hebben nu hij niet meer in het leger is en hij vult zijn dagen met nieuwe hobby’s. Schilderen doet hij niet onverdienstelijk en hij hobbelt wat rond met een kwast. Maar echt talent heeft hij niet en zijn schilderijen zijn vlak en van elke emotie gespeend. Dit komt omdat we nu ook steeds meer het probleem met het karakter van Vronski zien.

Omdat hij totaal geen inlevingsvermogen heeft en geen diepere gevoelens, heeft hij niets om op terug te vallen. In het leger hoefde hij niet na te denken en waren zijn dagen gevuld met dienstorders en rondhangen met zijn kameraden, maar nu is dat weggevallen en Vronski heeft niet genoeg karakter om voor zichzelf een zinvol leven op te zetten.

Rusland en de hogere kringen

Uit arren moede gaan ze maar weer terug naar Rusland, maar hier hebben ze het probleem dat ze niet meer ontvangen kunnen worden door de mensen uit hun kringen. Vronski kan nog wel uitgaan, maar voor Anna zijn de deuren gesloten. 

In de hoogste kringen is een affaire hier en daar geen enkel probleem, maar je man en kind in de steek laten en ongetrouwd samenleven met een andere man gaat te ver. 

Natuurlijk is het duidelijk dat hier met een dubbele maatstaf gemeten wordt, Vronski wordt minder hard geoordeeld dan Anna, terwijl hij evenveel schuld draagt. In de 19^e eeuw werden vrouwen echter langs een hogere maatstaf gelegd dan mannen en vooral de vergelijking tussen ongetrouwde mannen en getrouwde vrouwen viel ongunstig uit voor Anna.

Helaas weigert zij dit in te zien. Zij vindt dat ze zich nergens voor hoeft te schamen en neemt het Vronski kwalijk dat hij wel gewoon zijn pleziertjes en uitjes buitenshuis kan hebben, terwijl zij veroordeeld is tot binnen zitten. Dit zorgt voor spanningen en ruzies en ook twijfel aan hun relatie, vooral bij Anna die steeds bevestiging nodig heeft dat Vronski nog van haar houdt.

Zomer op het platteland

Dan is het zomer en beide stellen zijn op hun respectievelijke landgoederen om daar van het Russische platteland te genieten.

Ljovin en Kitty moeten nog aan elkaar wennen en natuurlijk zijn er soms misverstanden en ruzies, die echter meteen weer worden goed gemaakt. Ljovin flikkert zelfs een gast zijn huis uit die naar zijn mening iets te vrijpostig was. Je merkt hierin dat Ljovin niet helemaal zeker is van Kitty’s liefde. Niet omdat hij haar niet vertrouwt, maar omdat hij nog altijd niet helemaal begrijpt waarom ze met hem is getrouwd. 

Bovendien zit hij die zomer opgescheept met zijn halve schoonfamilie en voelt hij dat het eenvoudige leven dat Kitty en hij daarvoor hadden, hem een beetje ontglipt. Zijn schoonmoeder wil bepaalde zaken doordrukken en dat werkt Ljovin op de zenuwen.

Maar waar Ljovin en Kitty ondanks dat soort kleine dingen een soort idylle hebben met paddenstoelen zoeken en een jachtpartij, is de situatie bij Vronski en Anna anders. Vronski heeft zich op het welzijn van de mensen op het landgoed gestort. Zo laat hij een ziekenhuis bouwen en bemoeit zich met de gang van zaken op het land. Anna ondersteunt hem hierin en voor het eerst zijn ze echt een team.

Maar toch merk je dat het niet echt is, Vronski speelt nu de rol van welwillende landheer, maar het komt niet vanuit het diepste van zijn hart. Het is voor hem vooral een nieuwe hobby, een manier om bezig te zijn. De bewondering die hem ten deel valt, vindt hij ook wel heel prettig.

De overdadige, bijna protserig gemeubileerde vertrekken waarin ze wonen laten ook zien dat Vronski en Anna aan alle kanten de schijn willen ophouden, maar de kleine barstjes die we al eerder zagen, beginnen diepe kloven te worden. Heel duidelijk is dat wanneer Vronski weg is om bij de plattelandsverkiezingen te zijn, en er geen enkele moeite mee heeft om langer weg te blijven dan is afgesproken. Anna gebruikt vervolgens de ziekte van hun dochtertje om hem weer terug naar huis te krijgen, maar deze manipulatie valt niet in goede aarde bij Vronski. 

Steeds vaker horen we ook dat Vronski koud naar Anna kijkt, of met koude ogen. De liefde lijkt al aardig opgebrand en dat voorspelt niet veel goeds voor de toekomst.

Opnieuw lange beschrijvingen en veel zijpaadjes in deze delen, Tolstoi hield van babbelen in zijn boeken! De jachtpartij duurt hoofdstukken lang, vele bladzijdes zitten we in de politieke verwikkelingen bij de verkiezingen en soms gaat het mij wel een beetje te lang door. 

Tegelijkertijd is Tolstoi soms ook onweerstaanbaar grappig. Ik zag de man voor me met de linten aan zijn baret die wel even de boel op stelten komt zetten en er vervolgens door Ljovin gewoon uitgeknikkerd wordt.

Het einde komt nu in zicht, nog twee delen te gaan. De bespreking daarvan komt op 30 november.
Voorgaande besprekingen zijn hier te vinden:
Deel I HIER
Deel II en Deel III HIER
Deel IV HIER