Vondel, het verhaal van zijn leven, Piet Calis

Over Joost van den Vondel wist ik niet zoveel; alleen dat hij leefde in de 17^e eeuw, katholiek was, toneelstukken schreef en er iets was met de Gijsbrecht van Amstel. Gelukkig heb ik onlangs de biografie van literatuurhistoricus Piet Calis gelezen, waarmee alle gaten in mijn kennis over Vondel werden opgevuld.

De familie van Joost van den Vondel was doopsgezind en deze protestantse stroming kon op weinig sympathie rekenen in de Nederlanden, zowel niet van Katholieke als van calvinistische zijde.

De familie woonde eerst in Antwerpen, maar vertrok naar Keulen, waar in 1587 de kleine Joost geboren werd. Uiteindelijk werd ook hier de sfeer tegenover de doopsgezinden te streng en de familie vertrok naar Amsterdam. Ze kwamen in de Warmoesstraat te wonen waar vader Joost zich vestigde als zijdekoopman.

Joost groeide op in een stad vol bedrijvigheid en begon gedichten en toneelstukken te schrijven, al waren de doopsgezinden niet erg dol op deze frivole vorm van kunst. Hij kreeg steeds meer bekendheid en zijn werk werd uitgegeven.

De Republiek was nog altijd in oorlog met Spanje, maar desondanks ging het economisch goed. De handel groeide en de rijkdom die dit opleverde was goed te zien in Amsterdam. Toch was het niet allemaal koek en ei in de Republiek. Er kwamen grote spanningen tussen verschillende stromingen binnen het calvinisme die samenliepen met verschillende politieke spanningen tussen de raadspensionaris en de stadhouder. Uiteindelijk zou stadhouder Maurits deze strijd winnen en raadspensionaris Johan van Oldebarnevelt werd in 1619 onthoofd.

Zijn dood was voor Vondel aanleiding om zich voor het eerst duidelijk uit te spreken over een actuele politieke zaak. Hij schreef een toneelstuk waarin hij de executie van Van Oldebarnevelt scherp veroordeelde. In latere jaren zou hij zich regelmatig mengen in het politieke debat, al bracht hem dat ook menigmaal in moeilijkheden met de calvinistische dominees en de machthebbers in de stad.

Zeker nadat Joost van den Vondel in 1641 rooms katholiek was geworden, werden zijn gedichten en toneelstukken regelmatig te ‘paaps’ gevonden om uitgegeven of uitgevoerd te worden.

Joost van den Vondel

Bij het overlijden van Joost van den Vondel in 1679, was hij de meest bekende en gezaghebbende dichter in de Republiek. Niet altijd onomstreden, maar bijna altijd kwaliteit leverend. Jammer genoeg worden zijn werken tegenwoordig bijna niet meer gelezen of opgevoerd.

Piet Calis besteedt in zijn biografie Vondel, het verhaal van zijn leven niet alleen veel aandacht aan het leven van Vondel en de geschiedenis van Amsterdam en de Republiek, maar ook aan zijn gedichten en toneelstukken. Hij laat zien hoe Vondel nieuwe ideeën en kennis over de Oudheid en de kunst van het toneelschrijven toepaste in zijn werk, hoe de actuele situaties werden verbeeld en hoe Vondel groeide als schrijver. Dit maakt deze biografie niet alleen heel volledig, maar ook nog eens bijzonder interessant en leesbaar. Kortom, een aanrader.

Uitgegeven in 2008 door uitgeverij Meulenhoff

Bladzijdes: 375
Dit was een van de boeken die ik heb mee mogen nemen na het boekbloggersevent op 14 juni 2014