Onvoltooide liefdesbrieven, Michail Sjisjkin

Volodja is een soldaat die meevecht in het geallieerde leger tijdens de Bokseropstand in China in 1900. Sasjenka is zijn geliefde die in Sint Petersburg is achtergebleven. Ze schrijven elkaar brieven. Brieven vol weemoed over de tijd die ze samen doorbrachten, vol verlangen naar de tijd dat ze weer samen zullen zijn, vol herinneringen aan hun jeugd. Volodja beschrijft bovendien zijn vreselijke ervaringen aan het front en Sasja haar leven thuis in Sint Petersburg.

Sasja gaat studeren en wordt arts. Ze trouwt, maar dit huwelijk is niet gelukkig. Uiteindelijk zullen zij en haar man van elkaar scheiden. Sasja zal het alleen moeten zien te rooien, zonder man en zonder kinderen, tot haar grote verdriet.

Volodja kan de verschrikkingen die hij meemaakt bijna niet bevatten. Van beide kanten begaan de soldaten gruwelijkheden waar de burgers het slachtoffer van zijn. Vele doden en gewonden en de vraag is of het allemaal wel zin heeft.

Langzamerhand wordt duidelijk dat er iets vreemds aan de hand is; waar het leven van Sasja duidelijk verder gaat, blijven de brieven van Volodja steken in de oorlog in 1900. Sasja’s brieven veranderen langzamerhand ook van karakter en worden meer een soort dagboek aantekeningen, vaak staat er geen aanhef meer boven. Zijn ze nog wel gericht aan Volodja, krijgen ze elkaars berichten nog wel? Er is iets veranderd en ook Volodja merkt dit, maar wat is het?

Het leven gaat duidelijk verder, maar blijft in sommige opzichten ook hetzelfde. Heel mooi is dat te zien in de scènes die herhaald worden. Als ze jong is ziet Sasja een oude vrouw voor de spiegel staan, die ze met een spottende blik bekijkt. Aan het einde van het boek is Sasja de oude vrouw die zichzelf bekijkt in een etalageruit en de spottende blik van een jonger meisje ziet.

Regelmatig komt ook de krant voorbij die iemand in de tram leest, op de voorpagina is het oorlog, op de achterkant staat een kruiswoordpuzzel.

Dit is het tweede boek dat ik van Michail Sjisjkin heb gelezen, het eerste was Venushaar. (hier) Net als bij dit boek moet je bij Onvoltooide liefdesbrieven even wennen aan de manier van schrijven en de manier waarop verschillende verhalen door elkaar worden geweven. Maar al snel wordt je gegrepen door het verhaal en de manier waarop langzaam duidelijk wordt wat er aan de hand is en dan wordt het gewoon een heel toegankelijk boek.

Onvoltooide liefdesbrieven is een prachtige roman over liefde, over dood en over het gewone leven en alles wat daartussen ligt. Heel bijzonder.

Oorspronkelijke Russische titel: Pismovnik

Uitgegeven in: 2010
Nederlandse uitgave 2013 dor uitgeverij Quirido
Nederlandse vertaling: Gerard Cruys
Bladzijdes: 311