Southern cross the dog, Bill Cheng

Mississippi, 1927. Een grote overstroming waarbij de dijken doorbreken zorgt ervoor dat de jonge Robert Chatham en zijn familie hun huis moeten verlaten en alles kwijtraken. Vader Ellis heeft al veel verloren door de vernederingen die hij als zwarte man in het zuiden in die tijd moet ondergaan en moeder Etta is zichzelf helemaal kwijtgeraakt nadat haar oudste zoon werd gelyncht omdat hij, naar verluidt, het had aangelegd met een blank meisje.

Het tweede deel speelt zich af in 1932. Hier vinden we Eli, een zwarte muzikant die uit de gevangenis wordt gehaald door een blanke man die wil dat Eli voor hem optreedt. Eli heeft charisma en veel mensen geloven dat hij speciale krachten heeft. Hij vindt de nu twaalfjarige Robert die werkt als een manusje-van-alles in een hotel (eigenlijk een bordeel) en vertelt de jongen dat hij is vervloekt, dat de zwarte hond van de duivel hem altijd zal achtervolgen.

In de delen erna zien we Robert terug in 1941, als hij werkt voor een ploeg in de Tennessee Valley Authority, een van de grote werkverschaffingsprojecten van de New Deal. Hij is er nog altijd van overtuigd dat hij vervloekt is en doet daarom weinig moeite zich te verzetten tegen zijn lot, dat weinig goeds voor hem in petto heeft.

De titel, Southern cross the dog, slaat op twee spoorlijnen, de Southern Railroad en de Yazoo Delta (YD, die de Yellow Dog werd genoemd). Deze kruisen elkaar in Mississippi, net zoals dezelfde mensen steeds het pad van Robert kruisen. De hond is tegelijkertijd ook de hond waardoor Robert wordt achtervolgd, of denkt achtervolgd te worden.

De schrijver, Bill Cheng, woont zelf in New York en was nog nooit in Mississippi geweest, dat kwam pas nadat het boek af was. Hij werd geïnspireerd door verschillende oude Blues zangers en in de Blues komen die spoorlijnen ook weer voor.

Southern cross the dog deed me een beetje denken aan De vlucht van Jesus Carrasco. Ook dat is een verhaal waarin de jonge hoofdpersoon de ene ellende na de andere te verwerken krijgt. Het probleem voor mij is alleen dat het in Southern cross the dog een beetje véél werd, het blijft maar doorgaan met Robert en nooit is er enig lichtpuntje.

 

Waar de jongen in De vlucht een relatief korte tijd ellende meemaakt en uiteindelijk een uitweg heeft en je hoopt hebt dat de jongen een betere toekomst tegemoet gaat, twijfel ik daaraan bij Robert. Hij heeft jarenlang te maken met armoede, honger, mishandeling, vernedering en bovendien gaat iedereen dood, alleen Robert blijft miserabel en alleen over. Op het laatst heeft hij weliswaar een plek om te blijven, maar ik heb niet de indruk dat hij hier lang van zal kunnen genieten.

Het verhaal wordt verteld in delen waarvan sommige over Robert gaan, maar andere stukken hebben andere hoofdpersonen waarvan je er later pas achterkomt welke rol ze spelen in het leven van Robert of gespeeld hebben. Dit kan misschien verwarrend werken, maar ik vond het eigenlijk wel heel mooi en fascinerend, vooral door de lijntjes die steeds weer bij elkaar komen. Verschrikkelijk ook als je erachter komt hoe één opmerking de loop van een leven kan beïnvloeden.

Ondanks de ellende die misschien wat meer gedoseerd had kunnen worden, vond ik Southern cross the dog een mooi en bijzonder boek, met een treffend tijdsbeeld.

Uitgegeven in 2014

Bladzijdes: 322
Nu vertaald in het Nederlands als: Als de hond het spoor kruist