Het jaar van de gelukszoekers, Sunjeev Sahota

Wat bezielt mensen om huis en haard te verlaten en hier op goed geluk naar het westen toe te komen in de vage hoop een beter leven te vinden?

Hoe vreselijk moet je leven thuis zijn als een leven hier dat bestaat uit slapen in een huis met tien anderen en gevaarlijk, zwaar werk doen daadwerkelijk geldt als een beter leven?

Randeep, Avtar en Tochi zijn om verschillende redenen naar Engeland gekomen en hopen genoeg te kunnen verdienen om hun familie te laten overkomen of een toekomst op te bouwen.

Randeep is afkomstig uit een rijke familie, maar nadat zijn vader ziek is geworden en hij ontslagen is, verliest de familie de privileges die ze hadden. Gelukkig komt er het aanbod van een vrome Sikh-vrouw uit Engeland die bereid is om met Randeep te trouwen zodat hij op een partnervisum naar Engeland kan komen. Na een jaar zou Randeep zijn eigen verblijfsvergunning kunnen krijgen en kan er een echtscheiding komen.

Van een echt huwelijk is geen sprake, Narinder heeft haar eigen motieven om dit te doen, maar een daadwerkelijke relatie met Randeep hoort daar zeker niet bij.

Avtar is een vroegere buurjongen van Randeep en is verliefd op diens zuster. Zijn ouders drijven een klein winkeltje, waar niet genoeg verdiend wordt. Avtar moet drastische maatregelen nemen om met een studentenvisum naar Engeland te kunnen gaan, maar alsnog heeft hij grote schulden die hij terug zal moeten betalen. In de strijd om die betalen komt er van studeren bitter weinig terecht.

Het vinden van werk is niet gemakkelijk, zeker niet omdat de jongens eigenlijk totaal geen idee hebben in wat voor wereld ze zijn terechtgekomen. Ze komen terecht in een huis in Sheffield waar ze met een hele ploeg mannen slapen, terwijl ze overdag op de bouwplaats werken.

Tochi heeft het nog moeilijker dan Randeep en Avtar, hij is namelijk afkomstig uit de groep van de kastelozen. Het kastensysteem is officieel in 1931 afgeschaft, maar dit belet de anderen in India niet om de kastelozen met verachting  en rancune te behandelen. Na een gruwelijke gebeurtenis in India, is Tochi illegaal naar Engeland gekomen in de hoop alles achter zich te laten, maar zijn afkomst blijft hem achtervolgen, omdat de migranten hun ideeën en overtuigingen met zich mee hebben genomen.

Engeland is niet zoals ze het zich hadden voorgesteld, er is bijna geen werk en ze zijn constant bang om opgepakt te worden of door de mand te vallen. Ze horen dan ook niet bij de maatschappij, maken er geen daadwerkelijk deel van uit.

De jongens zijn alleen maar bezig met het zoeken naar werk en het verdienen van geld, terwijl elk lange termijn doel allang al vergeten is in de misère van hun bestaan en de noodzaak om te overleven.

Het beloofde paradijs komt er dan ook niet, in ieder geval niet zoals ze zich dat hadden voorgesteld. Sommige dromen worden waargemaakt, maar komen toch nooit helemaal uit zoals ze hadden gehoopt.

Sunjeev Sahoota komt uit Engeland, maar zijn grootvader komt uit de Punjab. Hij heeft met Het jaar van de gelukszoekers een roman geschreven die heel mooi het leven in India beschrijft, zonder de romantiek die er vaak bijgehaald wordt.

Uitstekend weet hij de vervreemding van de jongens die naar Engeland komen te beschrijven. De vele Indiase woorden en gebruiken en de manier waarop de mensen met elkaar omgaan geven het verhaal authenticiteit en levensechtheid.

De grote verdienste vind ik echter dat het niet alleen een actueel onderwerp is, maar dat je door dit boek (meer) begrip krijgt voor de gelukszoekers die deze kant op komen.

Ja, sommige regels worden met voeten getreden en er wordt op grote schaal gerommeld en gefraudeerd, maar ergens kan ik dat de mensen ook niet kwalijk nemen, zeker niet als je in ogenschouw neemt hoe de situatie thuis is en waar men aan probeert te ontsnappen.

Een bijzondere roman die niet voor niets op de shortlist voor de Bookerprize stond. Ja, ik kan dit boek zeker aanraden. 

Originele Engelse titel: The year of the runaways

Uitgegeven in 2015

Nederlandse uitgave 2016 door uitgeverij Prometheus

Nederlandse vertaling: Tjadine Stheeman en Onno Voorhoeve

Bladzijdes: 442