De eieren van Fabergé

Lelietjes van dalen ei
1898

Het paasfeest is het grootste en meest belangrijke feest in de Orthodoxe kerk. Het is de gewoonte dat men elkaar dan eieren geeft, als symbool van vruchtbaarheid en het nieuwe leven, en daarmee als symbool van Jezus’ wederopstanding.

In 1885 begon tsaar Alexander III een gewoonte om de paaseieren die hij aan zijn vrouw gaf, te laten maken door het juweliershuis Fabergé.

Peter Carl Fabergé was de zoon van een Franse vader en een Deense moeder. Zijn vader werkte al als goudsmid in Sint Petersburg en Peter Carl kwam in het bedrijf van zijn vader te werken nadat hij zijn opleiding had gekregen bij juweliers in verschillende Europese steden.

Hij kwam onder de aandacht van de tsaar tijdens een grote tentoonstelling van Russische kunst en ambachten in 1882. Het werk van Peter Carl en zijn broer werd hoog opgehemeld in de pers en ook tsaar Alexander III was erg onder de indruk.

 

Drie jaar later bestelde de tsaar het eerste paasei bij de firma Fabergé voor zijn vrouw Maria Fjodorovna. Dit werd een traditie die na de dood van Alexander III werd voortgezet door zijn zoon Nicolaas II, die elk jaar twee Fabergé eieren bestelde; één voor zijn moeder en één voor zijn vrouw.

Viering 300 jaar Romanov dynastie 1913

De eieren zijn allemaal gemaakt van kostbare metalen en versierd met juwelen. Maar in elk ei is ook nog een fijn gemaakte verrassing verstopt, die het extra bijzonder maakt.

Na het uitbreken van de revolutie vluchtte Peter Carl naar het buitenland, waar hij enkele jaren later overleed in Lausanne. Zijn zonen en kleinzonen hebben geprobeerd het bedrijf verschillende malen nieuw leven in te blazen en zijn onder andere namen verder gegaan, maar dit had weinig succes. Uiteindelijk ging het huis Fabergé deel uitmaken van een ander juweliersconcern.

1911: 15e verjaardag  

De kleinzoon van Peter Carl, Theo, heeft met zijn dochter wel succes met het ontwerpen van nieuwe eieren, de zogenaamde Sint Petersburgcollection.

De eieren die voor de Keizerlijke familie gemaakt waren, vielen ook ten prooi aan de Revolutie. Sommigen werden het land uitgesmokkeld, anderen zijn van de aardbodem verdwenen en men heeft tot op de dag van vandaag geen idee wat er met die eieren is gebeurd. Van de eieren die nog bestaan zijn er sommige teruggekeerd naar Rusland, anderen zijn bij musea of privé verzamelaars.

Gatchina Paleis ei, 1901

Ik vind niet alle Fabergé eieren mooi, maar een aantal zijn wel echt prachtig. En bij alle eieren kun je niet anders dan het vakmanschap bewonderen.

Voor mij horen de eieren van Fabergé echt bij de Russische traditie en vooral bij de Keizerlijke familie. Ik wilde dan ook al heel lang een ‘Fabergé ei’ hebben, om in mijn Russische kast te plaatsen. Nu zijn de echte natuurlijk volkomen onbereikbaar en onbetaalbaar, maar gelukkig is er een betaalbaar alternatief. In de Hermitage museum winkel in Amsterdam zag ik de laatste keer dat ik er was een mooi donkerrood ei op drie pootjes, met een sierlijke versiering van bloemranken. Klein, niet schreeuwerig, maar sierlijk en mooi. Ik had wat extra geld en besloot om mezelf dit ei cadeau te doen. Sindsdien staat het inderdaad in mijn Russische kastje en ik geniet ervan elke keer als ik er naar kijk.

Mijn eigen 'Fabergé' eitje

Die hier heel goed past tussen de Russische iconen in mijn Rusland kastje.

Als je meer wil weten over Fabergé en de Fabergé eieren, dan raad ik het boek Fabergé's eggs aan van Toby Faber. Erg lezenswaardig.