Tweeduister, Joke J. Hermsen

Als je bestaande historische figuren opvoert in een historische roman kan dat vaak op een interessante manier een vleug van echtheid aan het verhaal verlenen. Dat is zeker het geval in Tweeduister van Joke Hermsen, waarin allerlei historische figuren een rol spelen.

Er zijn drie verhaallijnen die met elkaar te maken hebben en door elkaar heen lopen. Ten eerste is daar de Hollandse Martha die in de jaren ’20 naar Engeland komt om te zoeken naar haar vader die na de Eerste Wereldoorlog is verdwenen.

Ze komt via haar werk in een boekwinkeltje in Charing Cross Road in contact met Virginia Woolf, wier huwelijk met Leonard moeizamer wordt naarmate de roem van Virginia stijgt. 

Via haar nicht Louise die verpleegster is komt Martha ook in contact met de dichter T.S. Eliot en zijn hysterische vrouw Vivien.

Grappig genoeg vond ik de verhaallijn van Martha zelf nog het minst interessant en de oplossing van wat er van haar vader was geworden wat vergezocht en misschien een beetje al te toevallig. Maar omdat er gelukkig ook andere figuren een rol spelen, is er verder nog heel veel te genieten. 

Ik persoonlijk had graag gezien dat er wat meer aandacht voor Virginia en Leonard Woolf was ingeruimd, want ik vond hun gedeeltes, zowel over hun huiselijke leven als over hun politieke en sociale contacten, interessant en goed geschreven. Ze komen echt tot leven en je hebt het idee dat je er bij bent en hen meemaakt. 

Over T.S. Eliot en zijn vrouw wist ik eigenlijk helemaal niets, maar de tragiek van hen beiden vond ik fascinerend. Hij, die zo graag Engels wilde zijn en verlangde naar een religieus leven dat hij echter niet uit vreugde maar uit schuldgevoel omarmde en zij, zo gefnuikt in haar verwachtingen en ambities dat ze er van doordraaide. 

Twee mensen die elkaar kwelden en kapot maakten en uiteindelijk waren ze allebei ongelukkig. Heel triest, maar ook heel mooi, zijn de scènes waarin Vivien erop hoopt dat Tom weer bij haar terugkomt en ze hem constant op allerlei manier achterna loopt, terwijl hij steeds, letterlijk, voor haar wegrent.

Het is natuurlijk altijd een risico om bestaande mensen te gebruiken, want je moet proberen om hun toon en manieren goed te treffen, maar volgens mij is dat behoorlijk goed gelukt.

Een paar kleine foutjes vond ik wel storend, want die hadden voorkomen kunnen worden. 

Zo wordt bijvoorbeeld gezegd dat Lytton Strachey getrouwd is met Dora Carrington en dat klopt gewoon niet. Tenzij er bedoeld werd dat ze een relatie hadden die heel veel op een huwelijk leek, maar in dat geval heb ik dat er bij deze opmerking niet goed uitgehaald.

Tweeduister speelt zich af in de periode 1924 tot 1936 en geeft een mooi tijdsbeeld met de veranderingen in de kunst en de gebeurtenissen op het politieke vlak in Europa. Allerlei bekende mensen en kunstenaars komen of langs in een bijrolletje of worden genoemd en geven zo een rijk overzicht. Mooie zinnen en beschrijvingen zijn er te vinden en hoewel er een paar kleine minpuntjes te noemen zijn, heb ik voor het grootste deel Tweeduister met zeer veel plezier gelezen. Een bijzondere historische roman.

Tweeduister kwam onder mijn aandacht doordat Joke van Boekhappen het boek eerst noemde in een mini-bespreking (hier), dus dank!

Uitgegeven in 2001 door uitgeverij De Arbeiders Pers

Bladzijdes 466