De rode ruiterij, Isaak Babel

Isaak Babel was een beginnende verhalenschrijver toen Maxim Gorki hem aanried om meer onder de mensen te komen, aangezien dit zijn verhalen ten goede zou komen. Babel nam daarom na de Russische Revolutie dienst in het Rode leger en ging tijdens de Russisch-Poolse oorlog mee als oorlogscorrespondent met een regiment Kozakken. De dagboeken die hij toen bijhield, zijn de bron voor de korte verhalen die hij heeft uitgegeven onder de titel: De rode ruiterij.

Het zijn vierendertig verhalen waarin ten eerste prachtige natuurbeschrijvingen te vinden zijn.

‘Purperen papavervelden bloeien om ons heen, de middagwind speelt met de vergelende rogge’.

Deze beschrijvingen zijn echter een beetje in contrast met het geweld en de verschrikkingen van de oorlog die een prominente plaats innemen in de verhalen. Alle aspecten van de oorlog komen langs; gesneuvelden, gewonden, de burgerbevolking die te lijden heeft. De Kozakken nemen stadjes en dorpen in, terroriseren de bewoners en kennen God noch gebod.

Vaak is er in de verhalen de figuur die er een beetje buiten staat, de man met de bril die gestudeerd heeft en geminacht wordt, tot hij zich net zo woest gedraagt als de anderen en dan in hun midden wordt opgenomen, al kost het hem zijn geweten.

Soms echter komen de natuurbeschrijvingen en de oorlog samen:

Een oranje zon rolt langs de hemel als een afgeslagen hoofd

Paarden spelen ook een grote rol, alle Kozakken rijden op hun paardjes en die zijn bijna belangrijker voor hen dan hun kameraden, zoals blijkt uit de volgende scene:

‘Hij had het paard van huis meegebracht’, zei Bitsenko met de lange snor. ‘Waar vind je nog zo’n paard?’

‘Een paard, dat is een vriend’ antwoordde Orlov.

‘Een paard, dat is een vader’, zuchtte Bitsenko, ‘ontelbare keren redt het je leven. Zonder paard ben je nergens.’

Korte verhalen zijn het, soms maar twee of drie bladzijdes lang, maar ze vertellen genoeg. De ervaringen die Isaak Babel heeft opgedaan in de oorlog hebben hun sporen achtergelaten.

Isaak Babel werd in 1884 geboren in Odessa, nadat zijn Joodse familie daar was terechtgekomen na enkele grote pogroms. Joden hadden het niet bepaald gemakkelijk in die tijd in die contreien, zo overleefde Isaak zelf een pogrom, werd hij als Jood niet toegelaten op een goede school en nam hij in het leger een schuilnaam aan om niet meteen als Jood herkenbaar te zijn.

 

Het prachtige schilderij De rode cavalerie van K. Malevich.
Foto door mij gemaakt op de tentoonstelling in het Drents Museum in Assen

Hoewel hij communist was, schreef hij in zijn verhalen geen propaganda over de Revolutie en het communisme, maar de gewelddadige realiteit. Hierdoor kwam hij steeds meer in aanvaring met de autoriteiten. Dat zijn vrouw naar Frankrijk was gegaan omdat ze de manier waarop de Sovjet Unie geleid werd steeds minder aangenaam vond en Babel haar een aantal malen opzocht, werd hem ook kwalijk genomen.

In 1939 werd Isaak Babel opgepakt door de geheime dienst, de NKVD. Hij werd gemarteld en uiteindelijk, toen hij bekend had, veroordeeld en doodgeschoten wegens ‘spionage voor de Fransen’. Pas na de dood van Stalin werdt Isaak Babel in ere hersteld.

De rode ruiterij werd in verschillende landen uitgebracht en Isaak Babel wordt zelfs een waardig opvolger van Anton Tsjechov genoemd. Of dat zo is kan ik niet beoordelen. Ik persoonlijk vind de verhalen van Tsjechov mooier, maar ik vond de verhalen van Isaak Babel ook zeer bijzonder en bij tijd en wijle zelfs mooi.

Oorspronkelijk uitgegeven in 1926

Deze Nederlandse uitgave 2014 door uitgeverij Van Oorschot

Uit het Russisch vertaald door Froukje Slofstra

Bladzijdes:  134