Om niet te verdwalen, Patrick Modiano

Kunnen we verdwalen in onze herinneringen, of heeft het verdwalen al eerder plaatsgevonden? Dat is de vraag waarmee schrijver Jean Daragane worstelt in Om niet te verdwalen van Patrick Modiano. Want wat begrijpt een kind van wat er om heen heen gebeurt? En waarom herinneren we ons sommige dingen wel en andere zaken niet?

Het verhaal begint als Jean Daragane van twee mensen te horen krijgt dat zij zijn adresboekje hebben gevonden. Ze spreken af om het terug te geven, maar dan blijkt dat de twee een achterliggend motief hebben, ze willen informatie van Jean Daragane over een naam in het boekje. De twee, Gilles en Chantal, hebben ook een politiedossier en willen graag dat Jean hiernaar kijkt.

Jean kan zich de persoon niet herinneren, maar door het dossier en de gesprekken die hij met Chantal voert, komen er flarden naar boven van sommige mensen die een rol hebben gespeeld in zijn jeugd en een ingrijpende gebeurtenis die hij heeft meegemaakt.  

De laatste zin plaatst alles in perspectief en maakt duidelijk wat er gebeurt is en dat is bijzonder mooi en goed gedaan.

Om niet te verdwalen is een bevreemdend verhaal, niet vanwege de vele sprongen in de tijd, maar vooral omdat je er niet achter komt wie Gilles en Chantal zijn en wat ze precies willen. Ook wordt niet duidelijk of ze eigenlijk wel echt bestaan, tenminste, ik begon hier aan te twijfelen, vooral vanwege de vele, al te toevallige, overeenkomsten met de jeugd van Jean Daragane. Hier konden ook meer sinistere redenen voor zijn, maar dit wordt echter nooit duidelijk.

Het is ook een verhaal vol melancholie, over de eenzaamheid die Jean nu ervaart en vol flarden herinneringen die terugkomen aan de gebeurtenis die hij als kind heeft meegemaakt.

Dit is een van die boeken die ik, naarmate ik er langer over nadacht, beter vond worden dan toen ik het net uit had gelezen. Toen ik het boekje net gelezen had, was mijn oordeel dat ik het wel aardig vond. Maar langzaam begonnen de zinnen, de beschrijvingen en vooral de sfeer van het boek in te dalen en besefte ik dat het zoveel mooier is dan 'wel aardig'.

Patrick Modiano is geen schrijver die je even snel moet willen lezen, geloof ik. Het zijn verhalen die je langzaam tot je moet nemen zodat de verstildheid en de schoonheid van zijn zinnen tot je door kunnen dringen. Pas dan krijg je door hoe knap hij in een paar zinnen, een paar scenes een gemoedstoestand weet te schetsen of een situatie weet duidelijk te maken.

Om niet te verdwalen was mijn eerste kennismaking met Patrick Modiano, die vorig jaar de Nobelprijs voor de literatuur won, maar het is zeker niet het laatste boek dat ik van hem zal lezen.

Originele Franse titel: Poir que tu ne te perdes pas

Uitgegeven in 2014

Nederlandse uitgave 2015 door uitgeverij Querido

Nederlandse vertaling: Maarten Elzinga

Bladzijdes: 152