Het kleine paradijs, Victoria Hislop

Thessaloniki was een welvarende stad vol bedrijvigheid, een stad waar aan het begin van de 20^e eeuw  Grieken, Joden en Moslims in evenwicht bij elkaar woonden. Helaas zouden de gebeurtenissen uit de geschiedenis dit evenwicht verstoren. 

Na de Eerste Wereldoorlog ontstond er een oorlog tussen de Grieken en de Turken en in het vredesoverleg werd besloten dat de Grieken Klein-Azie uit moesten en de Moslims Griekenland zouden verlaten. Een grote volksverhuizing kwam op gang. Mensen die al generaties ergens woonden, moesten nu met een paar bezittingen een nieuw leven op zien te bouwen in een nieuwe stad.

Nu de moslims weg waren, vormden de Grieken de meerderheid en de Joden een minderheid. Af en toe waren er uitingen van antisemitisme te merken, maar over het algemeen viel het mee voor de Joden in de stad. Tot Griekenland bezet werd door de Duitsers en zij hun politiek ten aanzien van de Joden ook hier uitvoerden. Het grootste deel van de grote Joodse gemeenschap werd weggevoerd naar kampen in Polen en zou niet terugkomen.

Na de Tweede Wereldoorlog kreeg Griekenland helaas te maken met een burgeroorlog tussen de communisten die in het verzet hadden gezeten tegen de Duitse bezetting en de rechtse partijen die weigerden hen toe te laten tot de regering. Een deling in de maatschappij die nog lang door zou werken.

Tegen deze interessante achtergrond speelt het prachtige verhaal van Het kleine paradijs van Victoria Hislop.

Het is het verhaal van de Dimitri, zoon van de rijke stoffenkoopman Komnios. De jongen is een teleurstelling voor zijn vader, want hij heeft geen belangstelling voor geld en wil arts worden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sluit Dimitri zich aan bij het communistische verzet tegen de Duitse bezetting, waarna zijn vader hem verstoot.

Tijdens de volksverhuizing van 1923 is het jonge meisje Katharina naar Thessaloniki gekomen. Snel wordt duidelijk dat de kleine Katharina een gave heeft met naald en draad. Het Joodse gezin Moreno dat naast haar woont en een kledingmakerij bezit, neemt haar uiteindelijk in dienst.

Dimitri en Katharina raken steeds meer op elkaar gesteld, maar het wordt hen niet gemakkelijk gemaakt om samen te zijn.

De draden van al deze verschillende levens zijn met elkaar verbonden en vormen een rijk en levendig patroon waarin Thessaloniki zelf ook bijna een hoofdrolspeler lijkt te zijn. Heel mooi wordt duidelijk hoe de gebeurtenissen ingrijpen in het leven van de gewone mensen en welke gevolgen dat kan hebben. Ontroerend vond ik de scènes waarin iedereen meehelpt de schatten van de synagoge te verbergen voor de nazi’s, op een manier die helemaal in het verhaal past.

Dat sommige dingen wat té toevallig zijn en dat de meeste personages een beetje eendimensionaal worden beschreven (heel erg goed of absoluut slecht) doet weinig af aan het feit dat Het kleine paradijs en zeer mooi en ontroerend boek is dat bovendien ook nog ongemerkt een heleboel informatie geeft over de geschiedenis van Griekenland. 

Aanrader.

Originele titel: The thread

Uitgegeven in 2011

Nederlandse uitgave 2012 door uitgeverij De boekerij

Nederlandse vertaling: Iris Bol en Marcel Rouwé

Bladzijdes: 398