Verloren grond, Murat Isik

Een klein dorp in het oosten van Turkije in de jaren ‘60 van de 20^e eeuw. Er is geen school, er is geen arts, en bijna iedereen is boer of herder. Bijna niemand spreekt Turks; dat is de taal van de overheid en in het kleine dorp is er weinig reden om Turks te spreken. De dorpelingen zijn Alevieten en hangen daarmee een andere stroming binnen de Islam aan dan de meerderheid in Turkije.

Miran woont in dit dorp met zijn vader en moeder, grote broer en kleine zus. Vader Selim is een gerespecteerde man, hij is een goede herder en een verhalenverteller. Het vertellen van een goed verhaal is een kunst die hoog wordt aangeslagen in het dorp.

Op een gegeven moment komt er een leraar naar het dorp die in opdracht van de regering de kinderen Turks moet leren spreken en hen moet leren lezen en schrijven. Hij komt ook bij de ouders van Miran langs, Miran is geen Turkse naam en de leraar komt het gezin melden dat alle kinderen Turkse namen moeten krijgen. Voortaan zal Miran Mehmet heten.

Deze poging van de regering om grip te krijgen op deze achtergebleven gebieden duurt niet lang, na anderhalf jaar vertrekt de leraar weer en er komt nooit een nieuwe voor hem in de plaats. Miran blijft echter Mehmet heten.

Voor Mehmet en zijn familie lijkt het alsof er nooit iets in het dorp zal veranderen. Helaas gebeurt dat wel. Mehmets oudere broer Yusuf wordt door zijn ouders naar de stad gestuurd om daar een opleiding te krijgen. Zij zien in dat een opleiding nodig is om voortuit te komen en dat hun kinderen het niet zullen redden met alleen vee hoeden. Yusuf wordt in de stad echter alleen maar opstandig en dwars.

Het onheil begint helemaal als vader Selim een ongeluk krijgt waarbij de slager van het dorp het gebroken been verkeerd spalkt. Met moeite wordt hij naar het ziekenhuis gebracht waar het been niet meer gered kan worden. Met één been keert vader terug naar het dorp. Hij is nog maar een schim van de man die hij geweest was. Hij kan geen herder meer zijn en ook de verhalen blijven in zijn keel steken. Selim is zijn positie in het dorp helemaal kwijt. Hij besluit om zijn vee te verkopen en naar zijn geboortedorp terug te keren. Hier had zijn vader land en hij denkt hier weer een nieuwe toekomst op te kunnen bouwen.

In het geboortedorp wacht hen echter een onaangename verrassing. In de achttien jaar dat Selim is weggeweest, zijn er nieuwe mensen op het land gekomen en die zitten er niet op te wachten dat Selim en zijn familie het weer op komen eisen. Het welkom is minder dan vriendelijk en al snel blijkt dat de dorpelingen bereid zijn tot geweld om de mensen die zij als indringers beschouwen weg te jagen.

Over het algemeen houd ik niet zo van verhalen die zich in Turkije of het Midden Oosten oid afspelen, aangezien ik die plekken niet zo heel interessant vind. Toch heb ik dit boek met plezier gelezen.

Murat Isik heeft een zelfde soort schrijfstijl als Kader Abdolah, waarin je merkt dat ze uit een traditie van verhalenvertellers komen. Verloren grond wordt verteld uit het perspectief van Mehmet, die met een open blik naar de gebeurtenissen kijkt, maar ook niet altijd precies weet wat er aan de hand is.

De verloren grond is letterlijk de grond die vader Selim in zijn geboortedorp heeft verloren, maar is ook de grond die Mehmet verliest in het dorp waar hij is opgegroeid. Het is denk ik ook het gebied waarvan de Turkse staat niet in staat is er grip op uit te oefenen, en de grond die de boeren en de herders in die afgelegen dorpen langzaam verliezen als de moderne tijd en de moderne wereld langzaam maar zeker ook hun levens zullen veranderen.

Wat vooral door mijn hoofd speelde toen ik dit boek las, is het belang van goed onderwijs. In elk dorp ter wereld zou een school moeten staan, zodat ieder kind kan leren lezen en schrijven en daarmee verder kan komen. Zonder onderwijs, zonder een mogelijkheid om je te ontwikkelen, zonder een begrip van de taal die gesproken wordt in het land heb je geen begrip van wat er in de wereld om je heen gebeurt. En als je dat niet hebt, dan is eigenlijk alles bijna onmogelijk.

Uitgegeven in: 2012 door uitgeverij Anthos
Bladzijdes: 380