Les uns et les autres (1981)

Les uns et les autres is één van de bekendste films van de Franse regisseur Claude Lelouch. De film kwam in 1981 uit en was in Europa een groot succes. Hier in Nederland was de film heel lang in de bioscopen te zien en is het op televisie uitgezonden.

Ik kan me herinneren dat ik eind jaren tachtig de film heb gezien en dat die dikke indruk op me heeft gemaakt. Helaas was er geen dvd van te vinden, alleen een versie met alleen Franse ondertiteling en dat leek me voor dit epos waarin zoveel verhaallijnen samenkomen wat te ingewikkeld.

Maar de wonderen zijn de wereld nog niet uit, want de film is nu opnieuw uitgebracht, met Nederlandse ondertiteling en digitaal gerestaureerd.

Het is altijd een gok om een film die zo in je herinnering zit als een meesterwerk na dertig jaar nog eens opnieuw te kijken. Ik was een beetje bang dat de film zou tegenvallen, dat ik het traag en gedateerd zou vinden en dat ik na 20 minuten teleurgesteld de film zou stop zetten. Maar dat was niet het geval.

Meteen bij de eerste beelden werd ik weer gegrepen en de film liet die grip drie uur lang niet los.

De film begint met gesproken credits, terwijl we een balletdanser zien dansen op de Boléro van Ravél. De film schakelt dan terug naar 1936, naar een Russische balletdanseres die auditie doet voor de Boléro en daarmee is de eerste van de vele lijntjes en verbindingen die deze film kenmerken, uitgezet.

Les uns et les autres gaat namelijk over vier families en drie periodes in de geschiedenis.
We zien de Russische balletdanseres die haar rol niet krijgt, maar wel de man leert kennen die haar echtgenoot zal worden, een Franse violiste in het varieté theater die zal trouwen met de nieuwe pianist van het theater, een Amerikaanse leider van een Big Band wiens vrouw net een dochtertje heeft gekregen en een Duitse klassieke pianist die complimenten krijgt van de Fuhrer.

Robert Hossein en Nicole Garcia als Simon en Anne Meyer.
Net getrouwd en de verschrikkingen die nog gaan komen zijn nog niet bekend

Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, zullen deze levens onlosmakelijk met elkaar verbonden raken en elk leven zal getekend worden door de vreselijke gebeurtenissen tijdens de oorlog.

De tweede periode speelt zich af in de jaren '60 als de nieuwe generatie in Frankrijk gediend heeft in een nieuwe oorlog, namelijk die in Algerije en de jongens terug komen van het front en hun leven moeten opbouwen. Ook de Russische, Amerikaanse en Duitse nieuwe generaties hebben zo hun problemen en vaak zie je de gevolgen van de gebeurtenissen jaren eerder.

Het laatste deel van de film tenslotte speelt in 1980, als er een groot benefietconcert wordt georganiseerd voor het Rode Kruis en alle betrokkenen een aandeel leveren. De film eindigt met een grandioze uitvoering van de Boléro van Ravél, waar je ademloos naar blijft kijken.

Jorge Donn danst de Boléro. 

Les uns et les autres duurt drie uur, maar die drie uur zijn indrukwekkend, ontroerend en ongelofelijk mooi.
Er komen geen historische personages in de film voor, maar er zijn verwijzingen en knikjes naar beroemde dansers en muzikanten, zoals Josephine Baker, Glenn Miller en Rudolf Nurejev.

Zijn er na al die jaren aanmerkingen te maken? Natuurlijk zijn er een paar dingen die opvallen. Een aantal scenes met muziek en dans duren naar huidige maatstaven lang en zouden tegenwoordig een stuk korter zijn. Maar omdat dit een film is die gaat over de manier waarop mensen ondanks alle gruwelijkheden van oorlog en alle verdriet toch nog zin geven aan hun leven door het maken van kunst, is dit juist heel erg passend.

Iets opvallender is dat dezelfde acteur vaak meerdere generaties speelt en dit wat leeftijd betreft niet altijd goed uitkomt. Zo speelt Robert Hossein voor Simon Meyer, de Frans-Joodse pianist in de jaren veertig en dit doet hij erg goed. In het deel van de jaren zestig speelt hij echter zijn eigen zoon, en moet dan een twintigjarige zijn en hiervoor is hij echt iets te oud (de acteur was 54 toen de film gemaakt werd).
James Caan speelt de Amerikaanse bandleider en daarna diens zoon, maar ook hier zie je iets te weinig verschil.

James Caan als bandleider Jack Glenn

Verder spelen onder andere Geraldine Chaplin, Nicole Garcia, Rita Poelvoorde en Jorge Donn mee.

De digitale restauratie is uitstekend gelukt en de beeldkwaliteit is perfect, de film ziet er fris uit en oogt modern.

Ik vond het bijzonder dat ik me na al die jaren nog gebaren, scenes en uitspraken kon herinneren of opeens weer wist wat er ging gebeuren. De film heeft destijds echt een grote indruk gemaakt en ik ben erg blij dat de film bij het opnieuw bekijken op geen enkele manier tegen valt. Les uns et les autres is voor mij één van de mooiste films die ik ooit heb gezien.